Nowotwór jajnika

Jajniki

Jajniki są częścią kobiecego układu rozrodczego. Układ rozrodczy składa się z pochwy, macicy lub łona (obejmującego szyjkę macicy), jajowodów i jajników. W układzie rozrodczym są dwa jajniki, po jednym po każdej stronie ciała.

U płodnej kobiety jajniki produkują co miesiąc jajeczka. Jajniki produkują także żeńskie hormony płciowe – estrogen i progesteron. Jajniki produkują te hormony przez całe Twoje życie w okresie, kiedy możesz zajść w ciąż. Hormony kontrolują Twój cykl menstruacyjny. Wraz z wiekiem i nadejściem menopauzy jajniki produkują coraz mniej tych hormonów a miesiączkowanie w końcu ustaje.

Torbiele jajników

Przed menopauzą w jajnikach płodnych kobiet co miesiąc wraz z jajeczkiem rozwijają się cysty. Normalnie zanikają one po kilku miesiącach. Cysty są napełnionymi płynem workami. Nie mają one zazwyczaj nowotworowego charakteru. Wymagają jednak zbadania, jeżeli pozostają tam dłużej niż normalnie, są nieprawidłowo duże, powodują objawy lub jeżeli występują po menopauzie.

Ryzyko i przyczyny raka jajnika

Rak jajnika jest piątym najczęstszym rakiem u kobiet w Wielkiej Brytanii. Niniejsze informacje odnoszą się do nabłonkowego raka jajnika, stanowiącego niemal 9 z 10 (90%) nowotworów jajnika. Nabłonkowy oznacza, że znajduje się w warstwie powierzchniowej. Jest to więc rak powierzchniowy pokrywający jajnik.

Nie wiemy, co dokładnie powoduje powstanie nabłonkowego raka jajnika. Istnieją jednak czynniki mogące zwiększyć ryzyko jego wystąpienia. Inne czynniki natomiast wydają się zmniejszać to ryzyko.

Podobnie jak w przypadku większości nowotworów, ryzyko rozwoju raka jajnika zwiększa się z wiekiem. W większości przypadków występuje u kobiet po menopauzie. Historia rodzinna raka jest najważniejszym czynnikiem dla raka jajnika. Około 1 na 10 nowotworów jajnika (10%) spowodowanych jest przez dziedziczony błędny gen.

Innymi możliwymi czynnikami ryzyka są niepłodność, stosowanie HRT, nadwaga lub duży wzrost i endometrioza.

Badania przesiewowe w kierunku raka jajnika

Zanim możliwe będzie wykonanie badania przesiewowego na jakikolwiek rodzaj raka, lekarze muszą mieć do dyspozycji precyzyjne badanie. Badanie musi być rzetelne przy wykrywaniu występujących obecnie nowotworów. Nie może również dawać fałszywie pozytywnego wyniku u osób, które nie mają raka.

W tym momencie nie ma badania przesiewowego, które jest wystarczająco dokładne i rzetelne, by wykrywać raka jajnika u ogólnej populacji. Prowadzi się jednak próby kliniczne zajmujące się badaniami przesiewowymi. Oczekuje się publikacji wyników dużej próby w Wielkiej Brytanii w 2015 roku.

Badania przesiewowe kobiet o podwyższonym ryzyku
Wyższe niż standardowe ryzyko oznacza posiadanie 2 lub więcej członków rodziny z tej samej strony, zdiagnozowanych z rakiem jajnika lub rakiem piersi w młodym wieku, szczególnie, jeżeli zostały zdiagnozowane przed 50 rokiem życia. Jeżeli uważasz, że jesteś w grupie podwyższonego ryzyka zachorowania na raka jajnika, zgłoś się do lekarza rodzinnego. Może skierować Cię do lokalnej poradni genetycznej (rodzinna klinika raka). Personel w centrum zada Ci pytania o historię rodziny i zaoferuje doradztwo w sprawie Twoich opcji, wliczając możliwe ryzyko i korzyści badania przesiewowego. Musisz jednak pamiętać, że badania przesiewowe nie zostały jeszcze dokładnie zweryfikowane i nie ma gwarancji, że wykryją każdy przypadek wczesnego raka jajnika.

Objawy raka jajnika

Objawy wczesnego stadium raka jajnika
Objawy raka jajnika mogą być bardzo nieczytelne, szczególnie we wczesnym stadium choroby.

Objawy bardzo wczesnego stadium raka jajnika
Wiele kobiet z bardzo wczesnym rakiem jajnika nie zgłasza żadnych objawów. Wczesne objawy mogą obejmować ból w dolnych częściach podbrzusza lub z boku i /albo nadęte podbrzusze.

Objawy raka jajnika, który rozprzestrzenił się poza jajniki
Po rozprzestrzenieniu się raka poza jajniki, może on powodować objawy guza rosnącego gdziekolwiek w obszarze pomiędzy kośćmi biodrowymi (miednica). Może to powodować bóle dolnej części brzucha (podbrzusze), ból pleców, częstsze oddawanie moczu, zatwardzenia, ból podczas seksu lub spuchnięte podbrzusze. Kobiety mogą mieć także nieregularne miesiączki lub krwawienie po menopauzie.

Objawy zaawansowanego raka jajnika
Zaawansowany rak jajnika może powodować nawet więcej objawów, ponieważ rak rozprzestrzenił się do podbrzusza lub do innych części ciała. Może to obejmować mdłości, zatwardzenie, zmęczenie, duszności lub znaczne opuchnięcia podbrzusza. Możesz odczuwać utratę apetytu, zapełnienie po jedzeniu lub ogólną pełność podbrzusza.

Jeżeli masz którykolwiek z tych objawów, szczególnie gdy nie ustępują, zgłoś się do lekarza na kontrolę. Pamiętaj, oprócz raka jajnika również inne choroby mogą powodować te objawy. Większość kobiet z tymi objawami nie ma raka.

Czy powinnam spotkać się ze specjalistą ?

Dla lekarza rodzinnego decyzja o tym, czy podejrzewa raka jajnika, czy chodzi o coś mniej poważnego, może być bardzo trudna. Istnieją jednak szczególne objawy oznaczające, że Twój lekarz rodzinny powinien przeprowadzić pilne badania lub bezzwłocznie skierować Cię do specjalisty. Krajowe wytyczne stanowią, że lekarze rodzinni muszą Cię zbadać, jeżeli masz następujące objawy:

• ból brzucha (podbrzusza) lub miednicy;
• długotrwałe opuchnięcie lub wzdęcia brzucha (podbrzusza);
• potrzeba częstszego niż zwykle (częstotliwość) lub bardziej nagłego (pilność) oddawania moczu;
• utrata apetytu lub szybkie uczucie sytości.

Jeżeli Twój lekarz jest zaniepokojony, powinnaś przejść pełne badanie miednicy. Będzie to obejmować badanie wewnętrzne, jeżeli zgodzisz się na nie. Możesz być poddana badaniu CA125. Jest to ogólne badanie i samo z siebie nie jest w stanie zdiagnozować raka jajników. Może jednak pomóc wykazać, że coś jest nie tak. Jeżeli Twój lekarz rodzinny wyczuje guzek w brzuchu lub ma inne powody do zmartwienia, powinnaś być pilnie poddana badaniu USG. Jeżeli nie jest to możliwe, Twój lekarz rodzinny powinien skierować Cię do specjalisty. Twoja wizyta powinna być umówiona w czasie dwóch tygodni.

Jeżeli masz objawy i uważasz, że Twój lekarz rodzinny nie traktuje ich wystarczająco poważnie, możesz wziąć do niego ze sobą tę broszurę.

Rodzaje raka jajnika

Nabłonkowy rak jajnika jest najczęstszym rodzajem raka, stanowiącym około 9 z 10 guzów jajnika (90%). Rzadsze rodzaje nowotworów jajników obejmują guzy zarodkowe (rak komórek wytwarzających jajeczka) i mięsaki.

Nabłonkowy rak jajnika zaczyna się zazwyczaj w warstwie powierzchniowej pokrywającej jajnik. Istnieją różne podtypy nabłonkowego raka jajnika. Najczęstsze są poważne nabłonkowe nowotwory jajnika. Lekarze uważają obecnie, że niektóre poważne przypadki raka zaczynają się w komórkach na końcu jajowodów, a następnie przenoszą do jajnika. Innymi podtypami nabłonkowego raka jajników są rak śluzowy, endometrialny, jasnokomórkowy, niezróżnicowany lub niesklasyfikowany. W tym momencie są one traktowane w ten sam sposób. Niemniej lekarze i badacze koncentrują się na tym, czy mniej pospolite podtypy muszą być traktowane w inny sposób niż surowiczy nabłonkowy rak jajnika.

Guzy graniczne jajnika
Guzy graniczne jajników różnią się od raka jajnika, ponieważ nie wrastają w tkankę jajnika (stroma). Noszą nazwę guzów o niskim potencjale złośliwości. Około 10 ze 100 nabłonkowych nowotworów jajnika (10%) jest tego typu. Graniczne nowotwory jajnika rosną powoli a większość diagnozuje się na wczesnym etapie, gdy nieprawidłowe komórki nadal znajdują się w jajniku. Są one leczone zazwyczaj tylko operacyjnie.

Pytania do Twojego lekarza odnośnie do raka jajników

• Jak dowiedzieć się, czy mam raka jajników?
• Moja matka miała raka jajników. Jaki to ma wpływ na moje ryzyko? Czy są jakieś objawy, na które muszę uważać?
• Czy jest coś, co mogę zrobić, aby zmniejszyć ryzyko wystąpienia raka jajników?
• W mojej rodzinie występuje rak jajników. Czy można skierować mnie do rodzinnej poradni genetycznej?
• Chciałabym mieć wykonane badanie przesiewowe. Jak mogę podejść do sprawy?
• Czy badania genetyczne są dostępne dla kobiet z rakiem jajników w rodzinie?

Badania w kierunku raka jajnika

Zazwyczaj najpierw spotkasz się ze swoim lekarzem rodzinnym, który zbada Cię i zada kilka pytań odnośnie do ogólnego stanu zdrowia.

Twój lekarz rodzinny zapyta o występujące u Ciebie objawy. Może pobrać próbkę krwi, aby przesłać ją na badania. Może także chcieć zbadać Cię wewnętrznie, aby sprawdzić, czy Twoja macica i jajniki wykazują jakiekolwiek nieprawidłowości. W przypadku jakichkolwiek wątpliwości Twój lekarz rodzinny może skierować Cię na badanie USG. Możesz w takim wypadku otrzymać skierowanie do ginekologa w lokalnym szpitalu.

W szpitalu
Specjalista będzie pytał o Twoją historię medyczną i objawy. Następnie wykona badanie. Możesz być poddana innym badaniom wewnętrznym. Jeżeli Twój specjalista będzie zaniepokojony, że możesz mieć raka jajnika, zleci wykonanie dodatkowych badań. Prawdopodobnie zostanie pobrana krew do badania CA125 a przede wszystkim wykonane zostanie badanie USG, jeżeli do tej pory nie było ono wykonane. Możesz także być poddana tomografii.

Podczas oczekiwania na wyniki pomocna może być rozmowa z bliskim przyjacielem o Twoich uczuciach.

Możesz także skontaktować się z grupą wsparcia osób chorych na raka, aby porozmawiać z kimś, kto ma podobne doświadczenia.

Dalsze badania pod kątem raka jajnika

Zdiagnozowanie raka jajnika może nie być możliwe aż do momentu wykonania operacji. Jeżeli wcześniejsze badania sugerują, że masz raka jajnika, Twój specjalista może zlecić kolejne badania przed operacją.

Ma to na celu określenie stopnia rozrostu raka i tego, czy wystąpiły przerzuty. Wyniki pomogą Twojemu lekarzowi określić, jakie leczenie jest najlepsze w Twoim przypadku.

Jeżeli masz spuchnięte podbrzusze od nagromadzonego płynu, Twój lekarz pobierze próbkę płynu w celu zbadania komórek rakowych. Po miejscowym znieczuleniu skóry lekarz wprowadzi cienką igłę w celu odprowadzenia niewielkiej ilości płynu. Próbka będzie przekazana do laboratorium, gdzie zostanie zbadana pod mikroskopem.

Diagnozowanie raka jajnika
Twój lekarz może zasugerować pobranie próbek tkanek (biopsja) z Twoich jajników lub fragmentu tkanki tłuszczowej z wnętrza podbrzusza (sieć). Lekarz użyje tomografu lub ultrasonografu, aby wspomóc wprowadzenie igły przez skórę w celu pobrania próbki. Nazwa się to celową biopsją pod kontrolą badania obrazowego. Otrzymasz miejscowe znieczulenie. Możesz mieć pobrane próbki z kilku miejsc, więc może być kilka nakłuć. Badanie wykonuje się u pacjentów dochodzących. Jeżeli nie możesz mieć biopsji celowej pod kontrolą badania obrazowego, Twój lekarz będzie chciał zajrzeć do Twojego podbrzusza za pomocą kamery. Nazywa się to badaniem laparoskopowym. Umożliwia to lekarzowi zbadanie Twoich jajników i ich okolic. Zostaniesz na krótko poddana znieczuleniu ogólnemu. Lekarz wprowadzi przewód z kamerą przez małe nacięcie w podbrzuszu, szukając jakichkolwiek śladów raka a jeżeli konieczne, pobierze próbki tkanki. Jeżeli występuje duże ryzyko, że masz raka jajników lub nie możesz mieć przeprowadzonej laparoskopii, możesz być poddana operacji o nazwie laparotomia. Chirurg wykona duże nacięcie na podbrzuszu, aby mógł zbadać Twoje podbrzusze i miednicę. Pobierane są próbki, aby sprawdzić je pod kątem raka. Mogą być one sprawdzone przez patologa podczas trwania Twojej operacji. W przypadku wykrycia komórek rakowych, chirurg może kontynuować usuwanie możliwie jak największych obszarów raka. Ta część operacji zostanie wykonana wyłącznie wówczas, gdy wyrazisz na nią uprzednio zgodę.

Jeżeli jesteś niespokojna czekając na wyniki, pomóc może rozmowa z pielęgniarką kliniczną, bliskim przyjacielem lub członkiem rodziny. Możesz także skontaktować się z grupą wsparcia dla osób chorych na raka, aby porozmawiać z kimś, kto dzieli takie same doświadczenia.

Pytania do Twojego lekarza odnośnie diagnozowania raka jajnika

• Jakie badania będą wykonane?
• Czego szuka lekarz?
• Czy badania wykażą, że mam raka?
• Czy po otrzymaniu wyników będzie wiadomo, jakiego leczenia potrzebuję?
• Czy któreś z tych badań jest bolesne?
• Czy któreś z tych badań ma skutki uboczne?
• Czy mogę mieć wykonane badania jako pacjent dochodzący?
• Czy mogę przyjść z osobą towarzyszącą na moje badania?
• Jak długo będę czekać na wyniki?
• Kto poda mi wyniki badań?

Stadia raka jajnika

Czym jest stadium?

Stadium raka jajnika powie lekarzowi, jak daleko się rozprzestrzenił. Jest to ważne, ponieważ lekarze często decydują o leczeniu zgodnie ze stadium. Stosują zazwyczaj prosty system określania stadium raka jajnika. System ten obejmuje cztery stadia, od 1 do 4

• Stadium 1 raka jajnika oznacza, że rak znajduje się całkowicie wewnątrz jajników lub tylko na powierzchni.
• Stadium 2 oznacza, że rak rozprzestrzenił się poza jajnik lub jajniki, ale znajduje się wewnątrz obszaru zakreślonego przez kości biodrowe (miednica).
• Stadium 3 oznacza, że rak rozprzestrzenił się poza miednicę do jamy brzusznej lub występuje w gruczołach limfatycznych w górnej części podbrzusza, pachwinach lub za macicą.
• Stadium 4 oznacza, że rak rozprzestrzenił się do dalszych części ciała, takich jak wątroba lub płuca. Jeżeli rak występuje na powierzchni wątroby, ale nie jest w samej wątrobie, wtedy nadal jest w stadium 3 Lekarze określą także stopień raka w zależności od tego, jak komórki rakowe wyglądają pod mikroskopem. Daje to lekarzom obraz tego, jak rak może się zachować.

Ogólnie nowotwory o niskim stopniu (lub stopnia 1) rozwijają się wolniej i rzadziej się rozprzestrzeniają, niż te wyższych stopni (lub stopnia 3).

Statystyki i prognozy raka jajnika

Prognozy oznaczają Twoje szanse wyzdrowienia. Wynik leczenia raka jajnika zależy od wielu czynników. Nie ma dostępnych krajowych statystyk dla różnych stopni raka lub leczenia, które możemy przekazać. Statystyki prezentowane tutaj zebrano z różnych źródeł, w tym z opinii i doświadczenia ekspertów sprawdzających nasze informacje. Aby uzyskać dokładny obraz Twojego przypadku, musisz porozmawiać ze swoim specjalistą.

Jak rzetelne są statystyki dotyczące raka?
Żadna statystyka nie może przewidzieć tego, co się z Tobą stanie. Statystyki nie mogą przedstawić różnych metod leczenia lub tego, jak takie leczenie może wpłynąć na prognozy. Istnieje wiele indywidualnych czynników, które będą miały wpływ na Twój wynik.

Rodzaje leczenia raka jajnika

Twój zespół specjalistów zaplanuje leczenie zgodnie z rodzajem zdiagnozowanego raka jajnika, stadium, stopniem i ogólnym stanem zdrowia. Niemal wszystkie kobiety z rakiem jajnika wymagają operacji. Zakres operacji będzie zależał od stadium i typu raka. Większość kobiet z nabłonkowym rakiem jajników diagnozuje się na zaawansowanym etapie choroby i wymaga połączenia operacji i chemioterapii. Możesz być poddana chemioterapii po operacji lub zarówno przed, jak i po. Jeżeli masz bardzo zaawansowanego raka jajnika, może nie być możliwości operacyjnego usunięcia go. Twój stan zdrowia może także nie pozwalać na wykonanie dużej operacji. Możesz mieć chemioterapię w celu zmniejszenia raka i spowolnienia jego rozwoju. W celu zminimalizowania objawów czasami stosuje się radioterapię, w zależności od miejsca rozprzestrzenienia się raka.

4. Operacja rak jajnika

Operacja raka jajnika jest zazwyczaj z reguły dość dużą operacją. Rodzaj operacji zależy od stadium Twojego raka. Najpewniej będziesz miała usunięte jajniki, jajowody i macicę. Nosi to nazwę całkowitej histerektomii brzusznej (TAH) i obustronnej resekcji jajników (BSO). Chirurg usunie także fragment tkanki z wnętrza podbrzusza. Tkanka nosi nazwę sieci, a ta część operacji nazywana jest omentektomią.

Jeżeli rak przerzucił się na inne obszary Twojej miednicy lub podbrzusza, Twój chirurg usunie go jak najwięcej. Nosi to nazwę częściowego usunięcia masy guza nowotworowego. Im mniej raka zostanie po operacji, tym łatwiej chemioterapia usunie pozostałości.

Operacja odroczona
Możesz mieć chemioterapię przed operacją częściowego usunięcia masy guza nowotworowego. Celem jest skurczenie raka, aby łatwiej można go było usunąć. Chemioterapia zostanie dokończona po odzyskaniu sił po operacji.

Po operacji
Zostaniesz prawdopodobnie wypisana do domu po operacji po 3 lub 4 dniach. Twoi lekarze skontaktują się z Tobą, gdy będą mieć wyniki operacji. Wyniki mogą przekazać przez telefon lub będziesz musiała przyjść do szpitala. Jeżeli chcesz, żeby lekarze przedstawili Ci wyniki osobiście, poinformuj o tym pielęgniarki i lekarzy przed powrotem do domu po operacji.

Chemioterapia

Chemioterapia wykorzystuje leki antyrakowe (cytostatyczne) do niszczenia komórek rakowych. Najpewniej będziesz mieć chemioterapię przed operacją, jeżeli Twój rak jest w stadium lc lub wyższym. Możesz ją też mieć przy wcześniejszym stadium raka, jeżeli lekarz będzie uważał, że chodzi o nowotwór szybko rosnący (wyższy stopień). Niektóre kobiety z zaawansowanym rakiem jajników przechodzą chemioterapię zarówno przed, jak i po operacji. Możesz także mieć chemioterapię raka jajnika, który powrócił po wcześniejszym leczeniu.

Najpewniej będziesz mieć podawane leki chemoterapeutyczne na raka jajnika poprzez kroplówkę do krwiobiegu.

Istnieje wiele leków chemoterapeutycznych i planów leczenia. Możesz dostawać pojedynczy lek lub kombinację leków. Jest wiele sposobów, dzięki którym Twój lekarz może dowiedzieć się, jak reagujesz na chemioterapię. Obejmuje to badania krwi CA125 i skanowanie.

Leki stosowane przy raku jajników

Możesz być poddana chemioterapii po operacji lub zarówno przed, jak i po. Najpewniej będziesz otrzymywać karboplatynę lub z innym lek o nazwie paklitaksel (Taxol). Leczenie odbywa się z reguły co 3 tygodnie. Zazwyczaj leczenie składa się z 6 cykli, ale może ich być więcej.

Leki na raka jajnika przy nawrocie
Istnieje wiele leków chemoterapeutycznych, które lekarze mogą stosować na raka jajnika przy nawrocie. Leki, jakie będziesz otrzymywała, zależą od kilku czynników, w tym przyjmowanych wcześniej leków, które były skuteczne, oraz występujących skutków ubocznych. Jeżeli Twoje wcześniejsze leczenie przyniosło pożądane skutki i Twój rak był nieobecny przez jakiś czas, możesz otrzymać ponownie karboplatynę z innym lekiem, często paklitakselem.

Inne leki chemoterapeutyczne, jakie Twój lekarz może zastosować na raka jajnika przy jego nawrocie obejmują

• sam paklitaksel, zazwyczaj podawany przez tydzień;
• Liposomal doxorubicin (Caelyx, Myocet lub Doxil);
• Gemcitabine;
• Cisplatin;
• Topotecan;
• Etoposide;
• Cyclophosphamide.

Wszystkie leki chemoterapeutyczne mają skutki uboczne. To, jakie skutki odczujesz Ty, zależy od otrzymywanych leków, dawki i indywidualnej reakcji.

Radioterapia raka jajnika

Lekarz nie stosują często radioterapii przy leczeniu raka jajnika. Czasami mogą ją jednak zasugerować po operacji na raka jajnika stadium Ic lub 2. Ma to na celu wspomaganie zabicia wszelkich komórek rakowych pozostałych po operacji i zmniejszenie ryzyka nawrotu.

W przypadku zaawansowanego raka jajników możesz być poddana radioterapii, aby spróbować skurczyć nowotwory i ograniczyć objawy. Leczenie może być stosowane na każdą część ciała, gdzie rak stwarza problemy. Jest to nazywane radioterapią paliatywną.

Przechodzenie radioterapii
Będziesz poddawana radioterapię na szpitalnym oddziale radioterapii. Leczenie odbywa się raz dziennie, od poniedziałku do piątku, z przerwą na weekend.

Leczenie trwa zazwyczaj od 3 do 4 tygodni. W przypadku zaawansowanego raka jajnika, możesz być poddana tylko kilku zabiegom radioterapeutycznym.

Skutki uboczne radioterapii na podbrzusze lub obszar pomiędzy biodrami (miednica) obejmują biegunkę, drażliwość pęcherza (promieniowe zapalenie pęcherza) i mdłości. Występują także długoterminowe skutki uboczne, takie jak zmiany jelitowe i potrzeba częstszego oddawania moczu.

Leczenie zaawansowanego raka jajnika

Jeżeli nie ma możliwości wyleczenia Twojego raka jajnika, leczenie może skurczyć raka i kontrolować go przez pewien czas.

Chemioterapia, radioterapia i operacja są głównym sposobami leczenia stosowanymi przez lekarza do leczenia zaawansowanego raka jajników. Jeżeli nastąpił nawrót raka, możesz przejść niektóre lub wszystkie metody leczenia. To, które leczenie przejdziesz, zależy od tego, gdzie rozprzestrzenił się Twój rak i jak jest duży, objawy powodowane przez raka i leczenie jakie już przeszłaś.

Decydowanie o leczeniu

Zdecydowanie o metodzie leczenia lub stosowanie jakiegokolwiek leczenia przy zaawansowanym raku jajników może być trudne. Musisz pomyśleć o tym, jak leczenie na Ciebie wpłynie. Twój lekarz przedstawi opcje Twojego leczenia.

Pomocna może być rozmowa o trudnych decyzjach z kimś z poza kręgu rodziny i przyjaciół, na przykład z pielęgniarką lud doradcą.

10. Kontynuacja po raku jajnika

Po zakończeniu leczenia Twój lekarz będzie chciał, abyś przechodziła regularne kontrole. Twój lekarz zbada Cię i zapyta jak się czujesz, czy masz jakiekolwiek objawy i czy martwisz się o coś. Przy okazji niektórych wizyt pobiera się krew, robi prześwietlenia, przeprowadza tomografię lub badanie USG.

Jeżeli wszystko jest w porządku, Twoje wizyty będą stopniowo coraz rzadsze. Przez pierwszych kilka lat Twoje wizyty będą się odbywały z częstotliwością co 2 do 3 miesięcy. Po tym czasie będziesz miała wizyty co 6 miesięcy przez 5 lat.

Wiele osób martwi się z powodu wizyt. Jeżeli czujesz się dobrze i Twoje życie idzie swoim torem, wizyty szpitalne powodują nawrót wszystkich obaw spowodowanych przez raka. Pomocna może się okazać rozmowa z kimś bliskim o Twoich uczuciach. Jeżeli martwisz się lub zauważasz jakiekolwiek nowe objawy pomiędzy wizytami, poinformuj o tym bezzwłocznie swojego lekarza. Nie musisz czekać do kolejnej wizyty.

11. Badania w kierunku raka jajnika

Wszystkie metody leczenia muszą być dokładnie zbadane przed możliwością ich zastosowania jako standardowego leczenia dla wszystkich chorych. Ma to na celu zapewnienie, że są one lepsze niż stosowane obecnie metody i bezpieczne. Najpierw leczenie jest opracowywane i badane w laboratoriach. Po stwierdzeniu, że jest prawdopodobnie bezpieczne,

jest ono testowane na ludziach podczas badań klinicznych. Cancer Research UK wspiera w Wielkiej Brytanii wiele badań laboratoryjnych w kierunku raka oraz też wiele badań klinicznych – zarówno międzynarodowych, jak i krajowych.

Badacze szukają sposobów na:

• zapobieganie rakowi jajnika,
• wykrywanie raka jajnika we wczesnym stadium,
• chemioterapię,
• terapie biologiczne,
• terapie hormonalne,
• badania podczas wizyt kontrolnych,
• leki na płodność,
• problemy jelitowe po chemioterapii.

12. Pytania do lekarza o leczeniu raka jajnika

• Co można powiedzieć o stadium mojego raka?
• Co można powiedzieć o stopniu mojego raka?
• Jakiego rodzaju leczenia potrzebuję?
• Jakie pisemne informacje mogę otrzymać na temat mojego leczenia?
• Czy mam wybór metody leczenia?
• Kiedy wymagam zalecanego leczenia?
• Czy powinnam być poddana innemu leczeniu oraz operacji?
• Czy specjalizuje się Pan/Pani w chirurgii raka jajnika?
• Czy mogą uzyskać informacje o wynikach tego rodzaju operacji w tym szpitalu, na przykład długość pobytu w szpitalu lub stopniu powikłań?
• Jakie są ryzyko i korzyści leczenia?
• Jakie są krótkotrwałe skutki uboczne leczenia?
• Jakie są długotrwałe skutki uboczne leczenia?
• Jak mogą ograniczyć skutki uboczne?
• Jak często będę musiała przychodzić do szpitala na leczenie?
• Czy jest dostępny transport?
• Czy istnieje możliwość pomocy przy opłatach za przejazdy?
• Jak długo będzie trwał proces leczenia?
• Czy mogą porozmawiać ze specjalistyczną pielęgniarką ginekologiczną?
• Czy mogę prosić o zorganizowanie drugiej opinii?
• Czy są prowadzone eksperymentalne formy leczenia lub badania, które mogłyby być dla mnie zalecane?
• Co się stanie, jeżeli zdecyduję się na niepodejmowanie leczenia?
• Jak często będę musiała przychodzić na wizyty po zakończeniu leczenia?
• Co się będzie działo podczas wizyt kontrolnych?
• Co powinnam zrobić, jeżeli będę się martwić pomiędzy wizytami?

Radzenie sobie z rakiem jajnika

Radzenie sobie z diagnozą może być ciężkie zarówno praktycznie, jak i emocjonalnie. Możesz na początku być bardzo smutna i zaniepokojona.

Oprócz radzenia sobie ze strachem i niepokojem spowodowanym przez zdiagnozowanie raka, musisz także poradzić sobie z całą kwestią praktycznie. Należy też zadbać o sprawy finansowe. Komu powiesz, że masz raka?

Część dotycząca radzenia sobie z rakiem na naszej stronie internetowej zawiera wiele pomocnych informacji, obejmujących doradztwo, kwestie finansowe i wiele innych.

2. Dochodzenie do siebie po operacji raka jajnika

Psychiczne i fizyczne dojście do siebie po operacji raka jajnika wymaga czasu. Dotyczy to szczególnie przypadków usunięcia macicy i jajników. Po powrocie do domu ze szpitala nie przemęczaj się przez pierwszych kilka tygodni. Będziesz w stanie prowadzić samochód około miesiąc po operacji. Jest to jednak kwestia bardzo indywidualna. Porozmawiaj ze swoim chirurgiem (onkologiem ginekologicznym) o okresie powrotu do zdrowia. Nie myśl, że musisz wrócić do normalności, jeżeli nie czujesz się na siłach. Sprawdź swoje ubezpieczenie samochodowe, ponieważ niektóre firmy nie pokrywają ubezpieczenia przez kilka tygodni po operacji. Jeżeli nie przechodziłaś jeszcze menopauzy i usunięto Ci oba jajniki, Twoje leczenie spowoduje wcześniejsze wystąpienie menopauzy. Może to powodować różne objawy, takie jak uderzenia gorąca, suchość skóry i pochwy, zmęczenie, nadmierna wrażliwość, niepokój i utrata pewności siebie. Te objawy menopauzy mogą być dość intensywne z uwagi na nagłe usunięcie jajników, a nie przechodzenie przez menopauzę przez naturalny okres. Jeżeli objawy będą mocno kłopotliwe, porozmawiaj ze swoim specjalistą lub pielęgniarką ginekologiczną. Po histerektomii nie będziesz mogła zajść w ciążę. Nie będą występowały miesiączki. Nawet jeżeli przeszłaś już menopauzę przed operacją, utrata macicy może być bardzo emocjonalnym doświadczeniem. Dla wielu kobiet jest to bardziej wstrząsające, niż oczekiwały.

3. Życie z zaawansowanym rakiem jajnika

Odkrycie, że masz zaawansowanego raka jajnika lub że nastąpił nawrót choroby nowotworowej może być druzgocące. Na początku na pewno będą Tobą targały duże emocje.

Jeżeli masz zaawansowanego raka jajnika, może nie być możliwości wyleczenia go. Zaawansowany rak jajnika oznacza, że rak przerzucił się z miejsca powstania w jajnikach. Gdy rak wraca po jakimś czasie od wyleczenia, nazywa się to nawrotem. Nawet gdy nie można wyleczyć raka, są dostępne sposoby pozwalające spowolnić i kontrolować Twoje objawy. Możliwe jest zmniejszenie raka i wywołanie remisji na jakiś czas.

Ważne jest, abyś czuła się możliwie jak najlepiej. Jeżeli nie otrzymałaś jeszcze skierowania, poproś lekarza szpitalnego lub rodzinnego o skierowanie do pielęgniarki zajmującej się kontrolą bólu (lub opieką paliatywną). Może ona pomóc kontrolować Ci objawy raka i poprawić fizyczną jakość Twojego życia. Wiele z takich pielęgniarek przeszło szkolenia z doradztwa i może pomóc Ci przejść przez odczuwane emocje. Jeżeli masz problemy z radzeniem sobie w domu, Twoja pielęgniarka opieki paliatywnej lub oddziałowa może Ci pomóc łatwiej sobie z nimi poradzić.

4. Pytania do Twojego lekarza odnośnie do życia z rakiem jajnika

• Jak długo będę dochodziła do normalnego stanu po operacji?
• Jak moje leczenie wpłynie na
• codzienne życie?
• Kiedy będę mogła wrócić do pracy?
• Czy mogę wrócić do sportu, hobby
• i innych czynności?
• Jak operacja wpłynie na moje życie seksualne?
• Czy po operacji będę miała objawy menopauzy?
• Jak długo będą trwały?
• Jaki jest pana/pani zdanie na temat podjęcia przeze mnie hormonalnej terapii zastępczej?
• Jak mogę sobie poradzić z objawami menopauzy, jeżeli nie stosuję hormonalnej terapii zastępczej?
• Gdzie mogę szukać pomocy w kwestii moich uczuć?
• Czy muszę płacić za doradztwo?
• Jaką pomoc praktyczną mogę uzyskać?
• Czy mogę otrzymać pomoc finansową?
• Czy ktoś może mi pomóc z ubieganiem się o świadczenia?

Tekst źródłowy przetłumaczony za zgodą Cancer Research UK, www.cancerresearchuk.org