Nowotwór macicy

Macica

Macica jest częścią kobiecego układu rozrodczego.

Układ rozrodczy składa się z pochwy, macicy (łono), szyjki macicy (szyjka macicy), jajowodów i jajników. Macica jest workiem mięśnia w kształcie gruszki, który utrzymuje i chroni dziecko podczas ciąży. Rak macicy może nosić kilka różnych nazw. Lekarze często nazywają go rakiem macicy, ponieważ macica jest medyczną nazwą łona. Może także nosić nazwę raka endometrium. Endometrium jest wyściółką macicy. Rak endometrialny jest najczęstszym rakiem macicy.

Mimo że szyjka macicy jest częścią macicy, rak szyjki macicy bardzo różni się od raka macicy. Mają różne prognozy i czasem różne metody leczenia.

Ryzyko i przyczyny raka macicy

Rak macicy jest najczęściej diagnozowany u kobiet pomiędzy 60 i 79 rokiem życia. Nie wiemy, co dokładnie powoduje powstanie raka macicy. Są jednak rzeczy, o których wiemy, że zwiększają ryzyko i inne wydające się je zmniejszać.

• Kobiety z nadwagą lub otyłe są ogólnie bardziej narażone na raka macicy, niż kobiety o normalnej wadze.
• Czynniki powiązane z Twoją historią menstruacji mogą zwiększyć ryzyko rozwinięcia raka macicy, wliczając wczesne rozpoczęcie okresów i późne przejście menopauzy.
• Posiadanie dziecka zmniejsza ryzyko raka macicy. Jeżeli masz więcej niż jedno dziecko, ryzyko jest obniżone nawet bardziej.

Badania przesiewowe w kierunku raka macicy

Badania przesiewowe oznaczają wykonywanie badań zdrowych ludzi, niewykazujących objawów, aby sprawdzić, czy nie mają wczesnego stadium choroby.

Zanim możliwe będzie wykonanie badania przesiewowego na jakikolwiek rodzaj raka, lekarze muszą mieć do dyspozycji precyzyjne badanie. Badanie musi być rzetelne przy wykrywaniu występujących obecnie nowotworów. Nie może również dawać fałszywie pozytywnego wyniku u osób, które nie mają raka.

W tym momencie nie ma badania przesiewowego, które jest wystarczająco dokładne i rzetelne, by wykrywać raka macicy u ogólnej populacji.

Niektóre kobiety z rodzin obciążonych określonymi rodzajami raka wykazują większe ryzyko zachorowania. Takie rodziny noszą nazwę HNPCC lub zespołu Lynch. Takie kobiety mogą skorzystać na regularnych kontrolach pod kątem raka macicy.

Objawy raka macicy

Najczęstszym objawem raka macicy jest nieprawidłowe krwawienie z macicy – szczególnie u kobiet, które przeszły menopauzę i nie miesiączkują. W około 90 na 100 przypadków raka macicy (90%) wykrywa się poprzez pomenopauzalne lub nieregularne krwawienie z pochwy. Nieregularne krwawienie może być

• Krwawieniem z pochwy po menopauzie
• Niezwykle ciężkie lub krwawienie występujące pomiędzy miesiączkami
• Upławy – od różowych i wodnistych do ciemnych i o zgniłym zapachu

Mniej częste objawy raka macicy Less mogą obejmować ból i dyskomfort w dolnej części podbrzusza i ból podczas stosunków płciowych. Twój lekarz może także wyczuć, że Twoja macica jest powiększona i opuchnięta.

Zaawansowany rak macicy może powodować więcej objawów, szczególnie, jeżeli rak rozprzestrzenił się na inne części ciała. Wiele z tych objawów jest nieczytelnych i mogą być trudne do wykrycia. Są one często powodowane przez inne pospolitsze choroby, niż rak macicy.

Niektórzy lekarze kierują kobiety z tych rodzin na USG dopochwowe i histeroskopie, gdy mają one około 25 do 30 lat. Inni lekarze mogą tylko wykonywać badania, gdy wykazujesz objawy. Nie ma jednej zaakceptowanej metody wykonywania badań przesiewowych raka macicy dla tych rodzin i lekarze czekają na krajowe wytyczne.

Rodzaje raka macicy

Do tej pory najczęstszym rodzajem raka macicy jest rak endometrialny. Endometrialny oznacza, że rak rozpoczął się w wyściółce macicy. Ta wyściółka nosi nazwę endometrium. Około 95 na 100 raków endometrialnych (95%) jest gruczolakorakami.

Są trzy główne rodzaje gruczolakoraków

• Gruczolakoraki endometrialne
• Brodawkowate raki surowicze
• Rak jasnokomórkowy

Mięsaki są rzadszymi rodzajami raka macicy. Rozwijają się one z komórek w warstwie mięśniowej macicy, nie wyściółce. Mięsaki są leczone inaczej niż nowotwory endometrialne.

Mięsakorak jest rzadkim rodzajem raka macicy. Ma właściwości zarówno raka endometrialnego, jak i mięsaka.

Lekarze klasyfikują mięsakoraka macicy, jako rodzaj raka endometrialnego i leczą go w podobny sposób.

Czy powinnam spotkać się ze specjalistą od raka macicy?

Dla lekarza rodzinnego decyzja o tym, czy podejrzewa raka jajnika, czy chodzi o coś mniej poważnego, może być bardzo trudna. Istnieją jednak szczególne objawy oznaczające, że Twój lekarz rodzinny powinien bezzwłocznie skierować Cię do specjalisty. Są to:

• Guzek wyczuwalny przez Twojego lekarza rodzinnego w miednicy nie będący mięśniakiem
• Krwawienie z pochwy po menopauzie u kobiet, które nie stosują hormonalnej terapii zastępczej (HRT)
• Krwawienie z pochwy po menopauzie, trwające ponad 6 tygodni po wstrzymaniu HRT
• Krwawienie z pochwy po menopauzie przy przyjmowaniu tamoksifenu
• Stałe krwawienie pomiędzy miesiączkami u kobiet, u których ostatnie badanie miednicy nic nie wykazało

Jeżeli masz objawy i uważasz, że Twój lekarz rodzinny nie traktuje ich wystarczająco poważnie, możesz wziąć do niego ze sobą tę broszurę.

O co pytać lekarza względem terapii raka macicy:

• Jak dowiedzieć się, czy mam raka macicy?
• Moja matka miała raka macicy. Jaki to ma wpływ na moje ryzyko?
• Słyszałam, że istnieje powiązanie pomiędzy rakiem jelita i rakiem macicy. W mojej rodzinie było dużo przypadków raka jelita. Czy ma to wpływ na moje ryzyko zachorowania na raka macicy?
• Przeczytałam, że tamoksifen zwiększa ryzyko wystąpienia raka macicy. Przyjmowałam tamoksifen przez ponad 2 lata. Czy jest badanie na raka macicy?
• Czy jest coś, co mogę zrobić, aby zminimalizować ryzyko wystąpienia u mnie raka macicy?
• Czy powinnam mieć przeprowadzone badania przesiewowe w kierunku raka macicy?

Badania pod kątem raka macicy

Zazwyczaj najpierw spotkasz się ze swoim lekarzem rodzinnym, który zbada Cię i zada kilka pytań odnośnie do ogólnego stanu zdrowia. Jeżeli występują u Ciebie objawy, które mogą spowodowane przez raka macicy, Twój lekarz rodzinny może zapytać Cię o historię raka w rodzinie. Twój lekarz może pobrać Ci krew i próbki moczu do badań. Twój lekarz rodzinny wykona następnie badanie miednicy (nazywane czasem wewnętrznym). Lekarz wprowadza jeden lub dwa palce w rękawiczce do Twojej pochwy, naciskając jednocześnie drugą ręką na brzuch (podbrzusze). Dzięki temu może wyczuć wszelkie zmiany w pochwie, szyjce i macicy (szyjka macicy), jajnikach, jajowodach, odbytnicy i pęcherzu. Lekarz może także pobrać próbkę komórek z powierzchni szyjki macicy (wymaz szyjki macicy).

W szpitalu
Jeżeli lekarz będzie zaniepokojony, skieruje Cię do szpitala na badania. Jedynym sposobem na zdiagnozowanie raka macicy jest pobranie próbki tkanki z wyściółki macicy (biopsja endometrium). Twój lekarz wysyła tkankę do laboratorium, gdzie będzie dokładnie sprawdzona w kierunku komórek rakowych lub komórek nieprawidłowo wyglądających. Biopsję można wykonać na różne sposoby. Możesz mieć

• Biopsję aspiracyjną – lekarz wprowadza długą, cienką rurkę przez pochwę do macicy. Za pomocą delikatnego ssania pobiera niewielką ilość komórek wyściełających macicę
• Histeroskopię – lekarz używa cienkiej, elastycznej, tuby światłowodowej (histeroskop) w celu zbadania wnętrza Twojej macicy
• Rozszerzanie i wyłyżeczkowanie – lekarz rozwiera (rozszerza) wejście do macicy (szyjka macicy). Następnie delikatnie zeskrobuje próbki wyściółki macicy za pomocą małego skrobaka – przyrządu wyglądającego jak mała łyżeczka.

Dalsze badania w kierunku raka macicy

Jeżeli wcześniejsze badania wykażą raka macicy, specjalista zaleci wykonanie dalszych badań, aby znaleźć jego położenie i rozmiar. Badania wykażą także, czy rak przerzucił się na okoliczne tkanki lub bardziej odległe części ciała. Wyniki pomogą Twojemu lekarzowi określić, jakie leczenie jest najlepsze w Twoim przypadku. Te dalsze badania mogą obejmować prześwietlenia, badania krwi, skany i badania wewnętrzne pod ogólną narkozą będziesz spać). Umożliwi to Twojemu lekarzowi zbadać cię dokładniej i pobrać więcej próbek (biopsji), jeżeli okażą się konieczne.

Po badaniach
Gdy wrócą wyniki badań twój lekarz poprosi Cię o powrót do szpitala. Po pierwszej serii badań, możesz mieć dalsze, takie jak badanie tomograficzne lub obrazowanie metodą rezonansu magnetycznego. Ma to na celu szczegółowe określenie możliwych przerzutów nowotworu. Wiele osób jest zaniepokojonych czekaniem na wyniki. Rozmowa z bliskim przyjacielem lub krewnym o uczuciach może okazać się pomocna. Możesz także skontaktować się z grupą wsparcia dla osób chorych na raka, aby porozmawiać z kimś o podobnych doświadczeniach.

O co zapytać lekarza względem terapii raka macicy

• Co mają wykazać badania?
• Jakie badania będą przeprowadzone?
• Czy badania wykażą, czy mam raka?
• Jak pilne są te badania?
• Czy któreś z badań będzie bolało?
• Czy muszę mieć ogólną narkozę przy którymkolwiek badaniu?
• Czy któreś z tych badań ma skutki uboczne?
• Czy po otrzymaniu wyników będzie wiadomo, jakiego leczenia potrzebuję?
• Czy mogę mieć wykonane badania, jako pacjent dochodzący?
• Czy mogę przyprowadzić kogoś na czas wykonywania moich badań?
• Jak długo będę czekać na wyniki?
• Kto poda mi wyniki badań?

Czym jest stadium?

Stadium raka macicy powie lekarzowi, jak jest duży i jak daleko się rozprzestrzenił. Jest to ważne, ponieważ o leczeniu często decyduje się zgodnie ze stadium raka. Lekarze stosują zazwyczaj prosty system określania stadium raka macicy. System ten obejmuje cztery stadia, od 1 do 4

Liczba stadiów raka macicy

• Stadium 1 oznacza, że rak znajduje się wewnątrz macicy.
• Stadium 2 oznacza, że rak rozrósł się do szyjki macicy.
• Stadium 3 oznacza, że rak przerzucił się poza macicę, ale jest w miednicy. Mógł przerzucić się na pobliskie gruczoły limfatyczne (sieć gruczołów znajdujących się w całym ciele)
• Stadium 4 oznacza, że rak przerzucił się do pęcherza lub jelita, lub przerzucił się do innej części ciała, np. płuc, wątroby, kości lub mózgu

Lekarze stopniują zazwyczaj raka w zależności od wyglądu komórek pod mikroskopem. Są one stopniowane od 1 (niski stopień) do 3 (wysoki stopień). Ogólnie nowotwory o niskim stopniu rozwijają się wolniej i rzadziej się rozprzestrzeniają, niż te wyższych stopni.

Statystyki i prognozy raka macicy

Prognozy oznaczają Twoje szanse wyzdrowienia. Twój lekarz może nazwać to prognozą. Wynik leczenia raka macicy zależy od wielu różnych czynników.

Nie ma krajowych statystyk dostępnych dla różnych stopni raka lub leczenia. Aby uzyskać dokładny obraz Twojego przypadku, musisz porozmawiać ze swoim specjalistą.

Jak rzetelne są statystyki dotyczące raka?
Żadne statystyki nie mogą przewidzieć tego, co się z Tobą stanie. Te statystyki nie powiedzą Ci o różnych zabiegach, jakie przechodzili inni lub jak takie zabiegi mogą wpłynąć na ich prognozy. Istnieje wiele indywidualnych czynników, które będą miały wpływ na Twoje leczenie i wynik.

Rodzaje leczenia raka macicy

Operacja jest pierwszą i najważniejszą metodą leczenia dla niemal wszystkich kobiet z rakiem macicy. Kobiety z bardzo wczesnym rakiem macicy nie potrzebują dalszego leczenia.

W zależności od rodzaju posiadanego raka macicy, czy nastąpił przerzut i jak daleki, Twój lekarz może zalecić radioterapię, terapię hormonalną lub chemioterapię.

Operacja usunięcia raka macicy

Jeżeli masz raka macicy w stopniu 1, będziesz poddana operacji usunięcia macicy (histeroktomia) i zazwyczaj obu jajników i jajowodu. Niektóre kobiety po odzyskaniu zdrowia po operacji będą poddane radioterapii (metoda leczenia raka stosująca wysokoenergetyczne fale do zabicia komórek rakowych).

Jeżeli masz raka macicy stopnia 2, twój chirurg usunie także tkanką przytrzymującą macicę, górną część pochwy i wszystkie gruczoły limfatyczne (sieć gruczołów znajdująca się w całym ciele) wokół macicy. Operacja nosi nazwę radykalnej histeroktomii lub operacji Wertheima. Po operacji najpewniej przejdziesz radioterapię. Niektóre kobiety mogą także mieć chemioterapię (leczenie lekami zabijającymi komórki rakowe).

Jeżeli masz raka 3 stopnia, będziesz potrzebowała radykalnej histeroktomii. Po operacji możesz mieć radioterapię lub chemioterapię, lub obie. Twój lekarz może także przedyskutować z tobą terapię hormonalną (blokowanie określonych hormonów w celu leczenia raka).

Jeżeli masz raka macicy stopnia 4, operacja nie będzie mogła być wykonana, ponieważ nie wyleczy ona raka.

W niektórych przypadkach Twój specjalista może zasugerować usunięcie jak największej części raka, aby spowolnić jego wzrost. Możesz następnie mieć chemioterapię, radioterapię lub kombinację obu metod.

Jeżeli nastąpił nawrót raka po leczeniu, możliwe jest czasem wyleczenie operacyjne raka macicy. Jeżeli rak znajduje się wyłącznie w miednicy (obszar pomiędzy kościami udowymi), możesz mieć operację w celu usunięcia raka i organów zawierających komórki rakowe, lub znajdują się bardzo blisko raka, np. pęcherz i odbytnica. Operacja nosi nazwę egzenteracji miednicy.

Operacja łagodząca objawy raka macicy
Jeżeli masz raka macicy stopnia 4, rak rozprzestrzenił się już na inne części ciała. Operacja usunięcia macicy nie wyleczy Cię z raka. Nawet wtedy lekarz może zasugerować operację w celu usunięcia możliwie najwięcej raka. Nosi to nazwę częściowego usunięcia masy guza nowotworowego. Może spowolnić wzrost raka i pomóc zmniejszyć objawy. Leczenie mające na celu zmniejszenie objawów nosi nazwę leczenia paliatywnego. Możesz także usłyszeć od lekarza o operacji paliatywnej.

Decydowanie o leczeniu
Jeżeli masz bardzo zaawansowanego raka, Twój stan zdrowia może nie pozwalać na wykonanie operacji. Twój rak może być szybciej rosnącym typem, który prawdopodobnie powróci w ciągu kilku tygodni lub miesięcy po operacji. Twój lekarz może zasugerować zamiast tego radioterapię, aby spróbować raka i zwolnić jego wzrost.

Będziesz potrzebowała czasu do namysłu o opcjach leczenia. Przy podejmowaniu decyzji będziesz potrzebowała wsparcia rodziny oraz swojego lekarza.

Nie bój się zapytać swojego lekarza lub pielęgniarki jakichkolwiek pytań odnośnie do swojego leczenia.

Często pomocne jest spisanie listy pytań jakie chcesz zadać. Na wizytę możesz zabrać bliskiego przyjaciela lub członka rodziny, który pomoże zapamiętać ci co powiedział lekarz.

Przed operacją
Twój chirurg, anestezjolog i fizjoterapeuta (osoba przeszkolona do leczenia chorób metodami fizycznymi) wszyscy będą chcieli z tobą porozmawiać. Chirurg przedstawi Ci szczegóły opis tego, czego możesz się spodziewać. Zadaj tyle pytań, ile chcesz. Pomocne może okazać się uprzednie zrobienie listy. Możesz też mieć wykonane badania laboratoryjne i obrazowe.

Powyższe mogą być wykonane w przychodni lub gdy zostaniesz przyjęta do szpitala na operację.

Po operacji
Po przebudzeniu prawdopodobnie będziesz miała wprowadzonych kilka rurek

• Do podawania płynów
• Drenażu rany
• Odprowadzania moczu
• Odprowadzania płynu z brzucha, aby złagodzić objawy mdłości

Twoje pielęgniarki będą zachęcały Cię do wstania z łóżka i siedzenia na krześle dzień lub dwa dni po operacji. Pomoże to zapobiec zakrzepom krwi i infekcjom klatki piersiowej. Twój fizjoterapeuta będzie odwiedzał cię codziennie, aby pomóc Ci z ćwiczeniami oddechowymi i nóg.

Przez pierwszy tydzień możesz czuć ból. Powiedz swojemu lekarzowi lub pielęgniarce o bólu, aby mogli znaleźć odpowiednie dla ciebie środki przeciwbólowe. Po operacji podbrzusza (brzuch), jelita zazwyczaj przestają pracować na jakiś czas, więc nie będziesz w stanie jeść lub pić. Będziesz mogła jeść i pić normalnie po kilku dniach.

Dochodzenie do siebie po operacji
Po tego typu operacji będziesz potrzebowała odpoczynku w domu przez co najmniej miesiąc od powrotu ze szpitala. Gdy będziesz gotowa na opuszczenie ze szpitala, Twoja pielęgniarka doradzi Ci w sprawie dbania o siebie w domu i o tym, z kim możesz się skontaktować, jeśli będziesz miała pytania.

O co pytać lekarza o operacji

• Czy możliwe jest wykonanie operacji, aby wyleczyć mnie z raka?
• Dlaczego potrzebuję operacji?
• Jaki rodzaj operacji powinnam mieć wykonany i dlaczego?
• Czy usunięte zostaną oba jajniki, czy tylko macica?
• Co jeszcze zostanie usunięte?
• Jakie są ryzyka i korzyści tego typu operacji?
• Czy operacja wyleczy mnie z raka?
• Czy będą na oddziale intensywnej terapii, gdy się obudzę?
• Czy po operacji będę czuła ból?
• Jak długo będę miała zamontowaną kroplówkę po operacji?
• Kiedy będę mogła z powrotem zacząć jeść?
• Czy będę w stanie normalnie jeść i pić po tej operacji?
• Jakie są możliwe komplikacje tego typu operacji?
• Czy powinnam być poddana innemu leczeniu oraz operacji?
• Czy jest jakieś inne leczenie, które mogę przejść zamiast operacji?
• Co się stanie jeżeli nie poddam się operacji?
• Jakie są długotrwałe skutki uboczne tej operacji?
• Jak długo będę dochodziła do siebie?
• Jak mogę sobie pomóc dojść do siebie po operacji?
• Czy po operacji mogę przyjmować zastępczą terapię hormonalną?

Pierwsza kontrolna wizyta w przychodni jest zazwyczaj aranżowana po około 6 tygodniach po operacji.

Radioterapia

Radioterapia wykorzystuje wysokoenergetyczne promienie do niszczenia komórek rakowych.

Możesz przejść radioterapię na raka macicy po operacji lub zamiast operacji.

Możesz przejść radioterapię zamiast operacji, jeżeli Twój stan zdrowia na nią nie pozwala. Twój specjalista może także zasugerować radioterapię jako główną metodę leczenia, jeżeli twój rak jest lokalnie zaawansowany. Oznacza to, że rak rozrósł się poza macicę i operacyjne usunięcie byłoby bardzo ciężkie, ale mogłoby być uleczone poprzez radioterapię.

Celem radioterapii po operacji na wczesnego raka macicy jest zmniejszenie szansy nawrotu raka.

Radioterapia może być przydatna przy raku macicy, który powrócił po operacji (nawrót raka) na przykład pochwy.

Planowanie leczenia
Zewnętrzna radioterapia jest także nazywana napromieniowaniem wiązką zewnętrzną. Leczenie będzie odbywać się na szpitalnym oddziale radioterapii. Twój specjalista zaplanuje radioterapię bardzo dokładnie. Na pierwszej wizycie będziesz leżała pod specjalnym tomografem. Zespół zajmujący się leczeniem wykorzystuje to badanie do stwierdzenia, gdzie leczenie zabije najwięcej komórek rakowych i pominie jak najwięcej zdrowej tkanki.

Przebieg leczenia
Będziesz otrzymywała leczenie raz dziennie, od poniedziałku do piątku. Zazwyczaj w weekendy nie odbywa się leczenie. Długość leczenia zależy od indywidualnej sytuacji. Długość leczenia różni się w zależności od tego, czy radioterapia jest jedyną stosowaną metodą leczenia lub czy przeszłaś operację. Radioterapia jest bezbolesna i zajmuje tylko kilka minut.

Otrzymywanie zewnętrznej radioterapii nie spowoduje, że będziesz radioaktywna. Przebywanie z innymi ludźmi, w tym z dziećmi, jest bezpieczne. Codzienne podróżowanie do szpitala oznacza, że ten rodzaj leczenia może być bardzo męczący. Zmęczenie jest także skutkiem ubocznym radioterapii.

Radioterapia wewnętrzna (brachyterapia)
Wewnętrzna radioterapia oznacza, że napromieniowany metalowy obiekt nazywany źródłem jest wprowadzany do Twojego ciała. Przy raku macicy źródło promieniowania jest wprowadzane do pochwy, aby duża dawka promieniowania jest dostarczana w okolice macicy.

Metoda leczenia zależy od tego, czy radioterapia jest twoją główną metodą leczenia lub czy otrzymujesz ją po operacji. Będzie także się różnić w zależności od tego, czy szpital stosuje system wysokiego dozowania, czy pulsowego. Główną różnicą jest to, że przy wysokiej dawce, poszczególne sesje są krótsze, ale musisz przejść pomiędzy 2 i 5 oddzielnymi sesjami. Lekarze mogą nazywać leczenie dużymi dawkami leczeniem szybkim. Przechodzisz to leczenie jako pacjent dochodzący.

Przy leczeniu pulsacyjnym przechodzisz tylko jedno leczenie, ale zajmuje od 12 do 24 godzin, więc będziesz musiała być przyjęta do szpitala na dzień lub na noc.

Skutki uboczne radioterapii
Radioterapia powoduje występowanie skutków ubocznych. Twoja pochwa może być obolała i podczas i przez kilka tygodni po leczeniu będziesz podatna na infekcje pochwy. Inne skutki uboczne obejmują biegunkę (luźny stolec), podrażnienie pęcherza (promieniowe zapalenie pęcherza), nudności i zmęczenie. Twój lekarz może przepisać ci leki zmniejszające występowanie skutków ubocznych. Wszystkie te skutki uboczne zanikają zazwyczaj po kilku tygodniach od zakończenia leczenia.

Długotrwałe skutki uboczne
Radioterapia może mieć długotrwałe skutki uboczne dla twojej pochwy, co może mieć wpływ na twoje życie seksualne. Może spowodować, że zdrowe tkanki staną się sztywniejsze i mniej rozciągliwe. Aby spróbować temu zapobiec lub zminimalizować, ważne jest stosowanie rozszerzaczy pochwy. Delikatnie rozciągają one pochwę i powstrzymują jej zwężanie.

Po leczeniu zauważysz, że twoje jajniki przestały pracować (jeżeli nie zostały usunięte), i powodują wystąpienie wczesnej menopauzy. Możesz zauważyć potrzebę częstszego oddawania moczu lub występowanie uporczywej biegunki. Twój lekarz może przepisać ci lek kontrolujący biegunkę.

Skontaktuj się z radioterapeutą, jeżeli w miesiącach po operacji wystąpią jakieś problemy.

Prawdopodobnie będą mogli pomóc na twoje dolegliwości.

O co pytać lekarza o radioterapii

• Dlaczego zalecana jest dla mnie radioterapia?
• Co radioterapia ze mną zrobi?
• Czy potrzebuję wewnętrznej czy zewnętrznej radioterapii, a może obu?
• Jak długo będzie trwać leczenie?
• Czy do radioterapii wewnętrznej stosowana jest metoda szybka czy wolna?
• Jak długo będę dochodziła do siebie po leczeniu?
• Jakie są skutki uboczne?
• Czy są jakieś długotrwałe skutki uboczne, o których powinnam wiedzieć?
• Czy jest coś, co mogę zrobić, aby zminimalizować skutki uboczne?
• Czy jest coś, co mogę zrobić, aby zatrzymać długotrwałe skutki uboczne?
• Czy powinnam stosować rozszerzacza pochwy, aby zatrzymać zwężanie pochwy?
• Kiedy powinnam zacząć go stosować?
• Jak długo powinnam go stosować?
• Gdzie mogę otrzymać zestaw rozszerzaczy?
• Co zrobić, jeżeli martwię się skutkami ubocznymi – czy jest numer, na który mogę zadzwonić?

Chemioterapia

Chemioterapia wykorzystuje leki antyrakowe (cytostatyczne) do niszczenia komórek rakowych. Obecnie rzadko stosuje się chemioterapię na wczesnego raka macicy. Ale możesz mieć ją także z radioterapią po operacji, jeżeli występuje duże ryzyko nawrotu nowotworu.

Możesz mieć chemioterapię po operacji przy stopni 3 lub 4 raka macicy. Możesz mieć samą chemioterapię przy zaawansowanym raku macicy lub raku, który powrócił po leczeniu.

Najpewniej będziesz przechodziła chemioterapię, jako pacjent dochodzący. Leki będziesz otrzymywać w formie zastrzyków przez małą tubę lub kroplówkę dożylną i po zakończeniu będziesz mogła pójść do domu.

Skutki uboczne chemioterapii
Wszystkie leki chemoterapeutyczne mają skutki uboczne. Skutki uboczne zależą od stosowanego leku, ilości otrzymywanego leku i indywidualnej reakcji na lek. Powszechne skutki uboczne obejmują

• spadek liczby komórek krwi powodujący zwiększone ryzyko infekcji, siniaki lub krwawienie i anemię,
• nudności,
• biegunkę,
• utrata włosów lub chudnięcie,
• ból jamy ustnej i owrzodzenia jamy ustnej,
• zmęczenie

O co pytać lekarza o chemioterapii

• Dlaczego potrzebuję chemioterapii?
• Jak będę się czuła podczas chemioterapii?
• Czy mam możliwość wyboru metody leczenia?
• Jakie leki będę dostawać?
• Jaki wpływ leki będą miały na mojego raka?
• Jak chemioterapia wpłynie na mój układ immunologiczny?
• Czy mogę coś przyjmować, aby wspomóc mój układ immunologiczny?
• Jak długo będzie trwał proces leczenia?
• Jakich skutków ubocznych powinnam oczekiwać?
• Jak mogą ograniczyć skutki uboczne?
• Jakie są możliwe długotrwałe skutki uboczne?
• Co mogę zrobić, aby sobie pomóc podczas chemioterapii?
• Czy jest dostępna jakaś forma wsparcia?
• Jak będę wiedziała, że przechodzę infekcję?
• Z kim powinnam się skontaktować w przypadku infekcji lub przy wystąpieniu innych problemów podczas chemioterapii?

Terapia hormonalna

Hormony występują w ciele naturalnie. Kontrolują wzrost i działanie komórek. Żeńskie hormony płciowe, estrogen i progesteron, mogą wpływać na wzrost komórek w wyściółce macicy. Leczenie progesteronem może skurczyć większe raki macicy lub raki po nawrocie. Do 25 ze 100 zaawansowanych raków macicy (25%) reaguje dobrze na progesteron.

Lekarze stosują progesteron do leczenia raków macicy w stopniu 3 i 4, szczególnie przy przerzucie raka do płuc. Progesteron przyjmuje się w formie tabletek. Głównymi skutkami ubocznymi terapii progesteronem są

• zatrzymywanie wody,
• wzrost wagi,
• dyskomfort piersi,
• zmęczenie,
• nudności,
• utrata popędu seksualnego.

U większości występuje 1 lub 2 skutki uboczne. Powiedz pielęgniarce lub lekarzowi, jeżeli zauważysz występowanie u siebie tych objawów. Może będą w stanie ci pomóc.

Dla endometrialnego mięska podścieliska, mogą dobrze działać leki hormonalnego, takie jak tamoxifen, letrozole (Femara), megestrol acetate (Megace) i medroksyprogesteron (Provera).

O co pytać lekarza o terapii hormonalnej

• W jaki sposób zostanie podjęta decyzja o najlepszej dla mnie terapii hormonalnej?
• Czy terapia hormonalna jest bezpieczna?
• Jakie skutki uboczne mogą wystąpić?
• Czy będą występowały długotrwałe skutki uboczne?
• Jakie są korzyści z przyjmowania terapii hormonalnej?
• Czy jest coś, co może mi pomóc zwalczyć skutki uboczne?
• Jak długo powinnam przyjmować hormony?
• Czy są inne metody leczenia zamiast terapii hormonalnej, które mogę stosować?

Kontrolowanie objawów zaawansowanego raka macicy

Czasami raka macicy nie da się wyleczyć, ale dostępne są metody umożliwiające kontrolowanie objawów.

Lekarze mogą stosować radioterapię, terapię hormonalną, operacje i chemioterapię do leczenia raka macicy, który przerzucił się i nie można go wyleczyć. To, które leczenie przejdziesz, zależy od tego, gdzie rozprzestrzenił się Twój rak i jak jest duży, objawy powodowane przez raka i leczenie jakie już przeszłaś i jak się czujesz.

Decydowanie o leczeniu
Zdecydowanie o metodzie leczenia lub stosowanie jakiegokolwiek leczenia przy zaawansowanym raku jajników może być trudne. Musisz pomyśleć o tym, jak leczenie na Ciebie wpłynie. Twój lekarz przedstawi opcje Twojego leczenia. Może być wyspecjalizowana pielęgniarka, z którą będziesz mogła porozmawiać. Możesz chcieć przedyskutować to z przyjacielem lub członkiem rodziny.

Pomocna może być rozmowa o trudnych decyzjach z kimś z poza kręgu rodziny i przyjaciół. Zapytaj swojego lekarza lub pielęgniarkę o usługi doradztwa.

Wizyty kontrolne przy raku macicy

Po zakończeniu leczenia będziesz miała regularne kontrole. Twój lekarz zbada Cię i spyta jak się czujesz? Lekarz zapyta się także o objawy i czy czymś się martwisz. Przy okazji niektórych wizyt pobiera się krew, robi prześwietlenia, przeprowadza tomografię lub badanie USG.

Jeżeli wszystko jest w porządku, Twoje wizyty będą stopniowo coraz rzadsze. Jeżeli rak macicy powróci, stanie się to najczęściej w ciągu 3 lat od zdiagnozowania. Tak więc odwiedzaj lekarza jak najczęściej w tym okresie.

Wiele osób martwi się z powodu wizyt kontrolnych. Jeżeli czujesz się dobrze i Twoje życie idzie swoim torem, wizyty szpitalne powodują nawrót wszystkich obaw spowodowanych przez raka. Pomocna może się okazać rozmowa z kimś bliskim o Twoich uczuciach. Jeżeli martwisz się lub zauważasz jakiekolwiek nowe objawy pomiędzy wizytami, poinformuj o tym bezzwłocznie swojego lekarza. Nie musisz czekać do kolejnej wizyty.

Badania w kierunku raka macicy

Wszystkie metody leczenia muszą być dokładnie zbadane przed możliwością ich zastosowania jako standardowego leczenia dla wszystkich chorych.

Ma to na celu zapewnienie, że są one lepsze niż dotychczasowe metody. I że są bezpieczne. Najpierw leczenie jest opracowywane i badane w laboratoriach. Po stwierdzeniu, że jest prawdopodobnie bezpieczne, jest ono testowane na ludziach podczas badań klinicznych. Przeprowadzane jest badanie raka macicy obejmujące genetykę raka macicy, zastępczą terapię hormonalną (HRT), operację, leczenie pooperacyjne i wsparcie dla kobiet z rakiem macicy.

Badacze przyglądają się także leczenie zaawansowanego raka macicy, wliczając chemioterapię, terapię biologiczną i terapię hormonalną.

O co pytać lekarza w sprawie leczenia raka macicy

• Co można powiedzieć o stadium mojego nowotworu?
• Co można powiedzieć o stopniu mojego nowotworu?
• Jakiego rodzaju leczenia potrzebuję?
• Jakie pisemne informacje mogę otrzymać na temat mojego leczenia?
• Czy mam wybór metody leczniczej?
• Kiedy wymagam zalecanego leczenia?
• Jakie są ryzyko i korzyści leczenia?
• Jakie są krótkotrwałe skutki uboczne leczenia?
• Jakie są długotrwałe skutki uboczne leczenia?
• Jak mogą ograniczyć skutki uboczne?
• Jak często będę musiała przychodzić do szpitala na leczenie?
• Czy jest dostępny transport?
• Czy istnieje możliwość pomocy przy opłatach za przejazdy?
• Jak długo będzie trwał proces leczenia?
• Czy mogę prosić o zorganizowanie drugiej opinii?
• Czy są prowadzone eksperymentalne formy leczenia lub badania kliniczne, które mogłyby być dla mnie zalecane?
• Czy jest tutaj doradca, z którym mogę porozmawiać?
• Co się stanie jeżeli zdecyduję się na niepodejmowanie leczenia?
• Jak często będę musiała przychodzić po zakończeniu leczenia?
• Co się będzie działo podczas wizyt kontrolnych?
• Co powinnam zrobić, jeżeli będę się martwić pomiędzy wizytami?

Radzenie sobie z rakiem macicy

Radzenie sobie z diagnozą może być ciężkie zarówno praktycznie jak i emocjonalnie. Możesz na początku być bardzo smutna i zaniepokojona. Możliwe, że będziesz musiała pogodzić się z utratą płodności. Możesz czuć się smutna z powodu usunięcia macicy, nawet jeżeli nie planowałaś ciąży lub osiągnęłaś menopauzę.

Oprócz radzenia sobie ze strachem i niepokojem spowodowanym przez zdiagnozowanie raka, musisz także poradzić sobie z całą kwestią praktycznie. Należy też zadbać o sprawy finansowe. Komu powiesz, że masz raka? Rozważysz dzieci lub wnuki?

Część dotycząca radzenia sobie z rakiem na naszej stronie internetowej zawiera wiele pomocnych informacji, obejmujących doradztwo, kwestie finansowe i wiele innych.

Utrata płodności po leczeniu

Poradzenie sobie z rakiem macicy może być szczególnie ciężkie. Jeżeli nie przeszłaś jeszcze menopauzy możliwe, że będziesz musiała pogodzić się z utratą płodności. Nawet jeżeli nie planowałaś kolejnych dzieci, może okazać się to szokiem. Jest to koniec pewnej fazy Twojego życia. Będziesz musiała radzić sobie ze wszystkimi naturalnymi dla tego okresu emocjami i radzić sobie z diagnozą raka. Może być to prawdą nawet jeżeli przeszłaś już menopauzę i nie możesz już zajść w ciążę.

Wiele kobiet odczuwa dużą stratę jeżeli muszą przejść histerektomię. Niektóre kobiety czują się po operacji mniej kobieco. Możesz potrzebować trochę czasu na pogodzenie się z utratą macicy.

Wiele osób odczuwa stratę macicy na równi z utratą kogoś bliskiego. Jeżeli czujesz, że jesteś pogrążona w smutku możesz zaobserwować, że Twoje uczucia mają więcej sensu. Jeżeli potrzebujesz czegoś więcej, niż grupa wsparcia, porozmawiaj ze swoim lekarzem rodzinnym, pielęgniarką lub konsultantem o doradztwie.

Rak macicy i życie płciowe

Jeżeli nie przechodziłaś jeszcze menopauzy podczas leczenia raka macicy, Twoje leczenie spowoduje wystąpienie wcześniejszej menopauzy. Jest to spowodowane tym, że przy kompletnym usunięciu macicy (histerektomia), Twoje jajniki i jajowód są zazwyczaj także usuwane. Twój chirurg może zasugerować pozostawienie jajnika, ale nie zawsze jest to możliwe.

Pomocna może okazać się rozmowa z lekarzem o ryzyku i zaletach hormonalnej terapii zastępczej (HRT) po raku macicy. Może pomóc przy niektórych objawach menopauzy. HRT dostarcza ci żeńskich hormonów płciowych nieprodukowanych już przez Twoje jajniki. Możesz otrzymywać HRT w formie tabletek, plastra na skórę lub implant wprowadzany co kilka miesięcy.

Skutki uboczne radioterapii
Radioterapia na raka macicy może być dość intensywna.

Może powodować wiele skutków ubocznych wpływających na Twoje życie seksualne. Są to

• Zwłóknienie i zwężenie pochwy
• Suchość pochwy
• Ból podczas stosunku
• Delikatna skóra wewnątrz pochwy

Rozmowa
Jeżeli jesteś zdenerwowana ponownym rozpoczęciem współżycia, próbuj się nie martwić. Możesz potrzebować więcej czasu na dojście do siebie po wszystkim co przeszła. Jeżeli jesteś zmartwiona, niespokojna lub przygnębiona, nie będziesz prawdopodobnie mieć ochoty na seks. Pomocna może okazać się rozmowa ze swoim partnerem. Wyjaśnij, jak się czujesz. Razem powinniście znaleźć najlepsze rozwiązanie. Może okazać się dla was pomocna rozmowa z seksuologiem. Twój lekarz rodzinny będzie w stanie cię z kimś skontaktować. W przypadku większości ludzi wszystko jest z czasem lepsze.

O co pytać lekarza w sprawie życia z rakiem macicy

• Gdzie mogę szukać pomocy w kwestii moich uczuć?
• Czy muszę płacić za poradnictwo?
• Czy mogę otrzymać pomoc finansową?
• Czy ktoś może mi pomóc z ubieganiem się o świadczenia?
• Jaką pomoc praktyczną mogę uzyskać?
• Kiedy mogę wrócić do pracy?
• Czy mogę podejmować czynności sportowe, hobby i inne?
• Jaką mogę otrzymać pomoc względem radzenia sobie ze stałymi skutkami ubocznymi?
• Czy są metody zapobiegania wystąpienia stałych skutków ubocznych, o których powinnam wiedzieć?
• Czy jest ktoś, z kim mogłabym porozmawiać o wpływie leczenia na moje życie seksualne?
• Czy może także przyjść mój partner?

Tekst źródłowy przetłumaczony za zgodą Cancer Research UK, www.cancerresearchuk.org