Nowotwór żołądka

Czym jest nowotwór żołądka?

Nowotwór żołądka złośliwy (nazywany również rakiem żołądka) pojawia się wtedy, gdy komórki z których zbudowany jest żołądek zaczynają nieprawidłowo rosnąć i dzielić się w niekontrolowany sposób.

Żołądek

Żołądek stanowi ważną część układu pokarmowego. Znajduje się w górnej lewej części jamy brzusznej. Górna część żołądka łączy się z przełykiem, a jego drugi koniec jest połączony z dwunastnicą.

Żołądek ma budowę worka mięśniowego, który składa się z trzech głównych części:

• dna żołądka (fundus),
• trzonu żołądka (corpus),
• odźwiernika (pylorus).

Żołądek zaczyna się od połączenia z przełykiem za pomocą struktury zwanej wpustem, a kończy ujściem do dwunastnicy częścią zwaną odźwiernikiem. Dzięki zwieraczom możliwe jest kontrolowanie ruchu cząstek pokarmu w układzie pokarmowym.

Jakie funkcje pełni żołądek?

Spożyty przez nas pokarm przechodzi z przełyku do żołądka. Następnie żołądek zatrzymuje pokarm i rozkłada go (trawi), aby nasz organizm mógł z niego wchłonąć składniki odżywcze. W żołądku wytwarzane są soki trawienne, które mieszają się z pokarmem, dzięki czemu staje się on łatwiejszy do strawienia.

Gruczoły w ścianie żołądka wytwarzają trawienny sok żołądkowy. Zawiera on kwas żołądkowy, wodę i enzym zwany pepsyną. Proces produkcji soku zaczyna się, gdy tylko poczujemy przyjemny zapach jedzenia. Ściana mięśniowa żołądka kurczy się, mieszając pokarm z sokiem, który zmienia go w gęsty płyn. Aby cały proces mógł się odbyć, potrzeba kilku godzin. Następnie płyn przemieszcza się w kierunku dwunastnicy i jelita, gdzie zostaje wchłonięty.

Żołądek, nawet gdy jest pusty, nadal wytwarza sok żołądkowy i hormony. Produkuje również gęsty śluz, który chroni błonę śluzową żołądka przed niepożądanym działaniem kwasu i pepsyny.

Powstawanie zmian nowotworowych

Do zmian nowotworowych może dojść w każdej części żołądka. Od ich lokalizacji zależy sposób leczenia choroby.

Większość zmian zaczyna się w komórkach gruczołowych na powierzchni błony śluzowej żołądka. Są to tak zwane gruczolakoraki.

Nowotwór żołądka może rozpocząć się również w ścianie żołądka. Zmiany te nazywa się nowotworami podścieliskowymi przewodu pokarmowego (guzy stromalne – GIST) i stanowią one rodzaj mięsaka tkanek miękkich.

Niektóre nowotwory mogą również rozpocząć się w komórkach układu odpornościowego w żołądku. Są to tak zwane pierwotne chłoniaki żołądka.

Guzy neuroendokrynne – rakowiaki (NET), zaczynają się w komórkach hormonalnych w żołądku.

Jak wysoka jest zachorowalność na nowotwór żołądka?

Dla przykładu, każdego roku w Wielkiej Brytanii diagnozuje się raka żołądka u około 6500 osób. Dobrą wiadomością jest to, że liczba pacjentów, u których diagnozuje się raka żołądka, jest obecnie niższa niż w latach 90’ XX wieku.

Kto znajduje się w grupie ryzyka zachorowania na raka żołądka?

Nowotwór żołądka występuje częściej u osób starszych. Około połowy stwierdzonych przypadków występuje u osób w wieku 75 lat lub starszych. Nowotwór ten częściej występuje również u mężczyzn niż u kobiet.

Wiele przypadków raka żołądka jest związanych ze stylem życia lub czynnikami środowiskowymi, w tym z dietą. Nowotwór żołądka jest powiązany z zasiedlającą żołądek bakterią Helicobacter pylori (H.pylori), jednak nie każda osoba, u której stwierdzono obecność  H.pylori zachoruje na raka żołądka.

Objawy raka żołądka

Do najczęstszych objawów raka żołądka należą:

• trudności w połykaniu (dysfagia),
• niewyjaśniona utrata masy ciała,
• ból brzucha,
• niestrawność, która nie ustępuje,
• uczucie pełności, nawet po spożyciu małych porcji jedzenia,
• utrata apetytu,
• nudności lub wymioty,
• ciemne stolce,
• zmęczenie spowodowane małą liczbą czerwonych krwinek (anemia/niedokrwistość).

Niektóre osoby nie doświadczają żadnych objawów anemii, której wykrycie możliwe jest dopiero po dokładniejszych badaniach krwi.

Wczesne objawy raka żołądka mogą być podobne do objawów innych schorzeń, takich jak np. wrzody żołądka.

Należy skontaktować się z lekarzem, jeśli zauważymy u siebie niewyjaśnioną utratę masy ciała, lub gdy objawy są nietypowe lub nie ustępują. Nie zawsze objawy te muszą wskazywać na nowotwór, ale ważne jest, aby zostały sprawdzone przez lekarza.

Trudności z połykaniem (dysfagia)

Podczas połykania może pojawić się uczucie bólu lub pieczenia, a spożywany pokarm może utknąć w gardle lub przełyku. Inne stany chorobowe również mogą powodować podobne objawy, ale ważne jest, aby problem ten został skonsultowany z lekarzem.

Utrata wagi

Jeśli utrata wagi nie jest związana z odchudzaniem, może to być spowodowane:

• utratą apetytu,
• uczuciem pełności, nawet po zjedzeniu niewielkich porcji.

Ból

Jednym z objawów może być ból odczuwany w górnej części jamy brzusznej lub tuż za mostkiem.

Niestrawność i odbijanie, które nie ustępują

Niestrawność pojawia się gdy kwas z żołądka cofa się do wyżej położonych części przewodu pokarmowego (refluks), czyli z żołądka do przełyku. Objaw ten pojawia się również podczas podrażnienia błony śluzowej żołądka. Często występuje również po jedzeniu w postaci zgagi. Należy pamiętać, że niestrawność jest częstym problemem i w większości przypadków nie jest spowodowana zmianami nowotworowymi. Niestrawność i zgaga mogą być bardzo dokuczliwe, nawet jeśli nic poważnego się nie dzieje. Skontaktuj się jednak z lekarzem, jeśli objawy utrzymują się przez 3 tygodnie lub dłużej. Poinformuj lekarza, jeśli przyjmowane leki na niestrawność nie przynoszą ulgi.

Nudności i wymioty

Nowotwór może powodować swoistą blokadę treści pokarmowych w żołądku, co zatrzymuje je przed naturalnym przejściem przez układ pokarmowy i może powodować nudności lub wymioty.

Czasami w wymiocinach może pojawić się krew w kolorze jaskrawoczerwonym, co związane jest ze świeżym krwawieniem. Krew może mieć również kolor ciemnobrązowy i przypominać fusy z kawy, co oznacza, że krwawienie w żołądku trwa już od jakiegoś czasu.

Ciemne stolce (krew w stolcu)

Wczesny i zaawansowany nowotwór żołądka może objawiać się krwawieniem do żołądka. Z czasem skutkuje to zmniejszeniem liczby czerwonych krwinek we krwi (czyli powoduje niedokrwistość).

W przypadku krwawienia do żołądka stolec często zabarwia się na ciemnobrązowy lub nawet czarny kolor. Podobne zmiany można również zauważyć przy przyjmowaniu żelaza (w przypadku niedoboru).

Uczucie zmęczenia, trudności ze złapaniem tchu

Objawy te mogą być spowodowane zmniejszoną liczbą czerwonych krwinek, czyli niedokrwistością.

Czynniki ryzyka i przyczyny zachorowania na raka żołądka

Powody zapadalności na większość nowotworów żołądka nie są jeszcze do końca zbadane. Istnieją jednak pewne czynniki ryzyka, które mogą zwiększyć prawdopodobieństwo jego rozwoju. Należą do nich wiek, niektóre infekcje, nadwaga oraz palenie papierosów.

Wszystko, co może zwiększyć ryzyko zachorowania na raka, nazywa się czynnikiem ryzyka. Czynniki, które zmniejszają to ryzyko, nazywane są czynnikami zapobiegającymi.

Narażenie na jeden lub więcej czynników ryzyka nie oznacza, że zachorowanie jest nieuniknione.

Infekcja bakterią Helicobacter pylori

Zakażenie bakterią Helicobacter pylori (H. pylori) odpowiada za około 40 procent  przypadków zachorowania raka żołądka (dane zebrane z badań przeprowadzonych w Wielkiej Brytanii).

H. pylori to bakteria, która znajduje się śluzie wyścielającym żołądek. Rozprzestrzenia się poprzez skażoną żywność i wodę. Dla większości ludzi zakażenie H. pylori nie skutkuje żadnymi problemami. Jednak w niektórych przypadkach H. pylori może powodować stany zapalne i wrzody żołądka. To właśnie one mogą prowadzić do rozwoju raka.

Inne czynniki, takie jak palenie oraz niska jakość spożywanych pokarmów, mogą zwiększać ryzyko wystąpienia raka przy jednoczesnym współwystępowaniu H. pylori.

Badania krwi, kału i wydychanego powietrza mogą wykryć zakażenie bakterią Helicobacter. Leczenie polega na podawaniu antybiotyków z dodatkiem leków obniżających poziom kwasu w żołądku.

Wiek i płeć

Nowotwór żołądka występuje częściej u osób starszych. Około połowa przypadków raka żołądka rozwija się u osób w wieku 75 lat lub starszych. Z badań wynika, że mężczyźni są bardziej narażeni na raka żołądka niż kobiety.

Palenie papierosów

Palenie papierosów zwiększa ryzyko zachorowania na raka żołądka. Około 15% przypadków raka żołądka (np. potwierdzonych w Wielkiej Brytanii) jest związanych z paleniem. Ryzyko wzrasta wraz z większą liczbą papierosów wypalanych dziennie. Nigdy nie jest za późno, aby rzucić palenie, ale im szybciej to nastąpi, tym lepiej.

Nadwaga lub otyłość

Nadwaga lub otyłość zwiększają ryzyko zachorowania na raka górnej części żołądka (wpust żołądka – cardia). W tym miejscu przełyk łączy się z żołądkiem (połączenie żołądkowo-przełykowe). Lekarze zaliczają nowotwory połączenia żołądkowo-przełykowego jako postać raka żołądka.

Dla przykładu, w Wielkiej Brytanii około 5 na 100 przypadków raka żołądka jest spowodowanych nadwagą lub otyłością.

Otyłość oznacza znaczną nadwagę przy wskaźniku masy ciała (BMI) wynoszącym 30 lub więcej. Samą nadwagę określamy u dorosłych, dla których BMI wynosi od 25 do 29,9.

W celu redukcji tego ryzyka należy utrzymywać prawidłową wagę, ćwiczyć i stosować zdrową dietę.

Alkohol

Ryzyko raka żołądka wzrasta u osób, które piją 3 lub więcej jednostek alkoholu dziennie, w porównaniu z osobami, które nie piją lub piją tylko okazjonalnie. Maksymalne dopuszczalne spożycie alkoholu to nie więcej niż 14 jednostek tygodniowo.

Zawodowe czynniki ryzyka

Niektóre zawody i praca w otoczeniu określonych substancji chemicznych mogą zwiększać ryzyko zachorowania raka żołądka, jak choćby praca w branży produkcji wyrobów z gumy.

Istnieją również badania łączące ekspozycję na azbest i nieorganiczne związki ołowiu z zapadalnością na raka żołądka, jednak póki co dowody te są ograniczone.

Narażenie na tego rodzaju substancje w miejscu pracy jest rzadkie a istniejące przepisy BHP chronią pracowników w najlepszy możliwy sposób.

Inne możliwe przyczyny

Wiele informacji o potencjalnych przyczynach zachorowania na raka żołądka często pojawia się w mediach, jednak nie zawsze wszystkie te wiadomości poparte są wierzytelnymi badaniami. Być może słyszałeś o przyczynach, których tutaj nie uwzględniliśmy. Wynika to z faktu, że albo nie ma na ich temat żadnych słusznych dowodów, albo nie zostały jeszcze dokładnie zbadane.

Diagnoza raka żołądka

U większości osób nowotwór żołądka diagnozuje się dopiero, gdy źle się poczują i udadzą się na ostry dyżur. Inni, jeśli zaobserwują u siebie objawy, które mogą być spowodowane rakiem, zaczynają od wizyty u lekarza rodzinnego. Lekarz zadaje pytania na temat ogólnego stanu zdrowia oraz objawów i ich nasilenia, a następnie zleca badania lub kieruje na wizytę u specjalisty. W przypadku stwierdzenia choroby, lekarz zleca więcej badań, aby stwierdzić rozmiar zmiany i czy daje ona przerzuty. Na tym etapie oznacza się również stadium zaawansowania nowotworu.

Wizyta u lekarza rodzinnego

Powinieneś natychmiast umówić się na wizytę u lekarza, jeśli zauważyłeś u siebie niepokojące zmiany, lub pojawił się którykolwiek z możliwych objawów raka.

Nawet jeśli martwi Cię to, na co wskazują objawy, nie zwlekaj z wizytą. Jeśli nie umówisz się na wizytę, zmartwienia nie znikną. Objawy mogą nie być spowodowane rakiem, ale jeśli tak jest, to im wcześniej zostanie wykryty, tym większa szansa na pomyślne leczenie. Nie wstydź się wizyty. To, co powiesz swojemu lekarzowi rodzinnemu jest poufne. Lekarze są przyzwyczajeni do omawiania wrażliwych problemów z pacjentami.

Badania, które może zlecić lekarz rodzinny

Lekarz rodzinny może dokonać pomiaru ciśnienia krwi, tętna i temperatury.

Często prosi również pacjenta o przekazanie próbki stolca do badania. Próbkę taką przynosi się w specjalnym pojemniku, który często można otrzymać w przychodni lub kupić w aptece. Lekarz rodzinny może również zlecić dodatkowe badania krwi.

W zależności od objawów, lekarz rodzinny może przeprowadzić badanie ogólne, aby poprzez uciskanie okolic brzucha wyczuć wszelkie nieprawidłowe zmiany, np. bolesność uciskową, obrzęk lub wzmożony opór. Lekarz może również osłuchać klatkę piersiową i jamę brzuszną w poszukiwaniu oznak zbierania się płynów lub nieprawidłowej pracy układu pokarmowego.

Po badaniu lekarz może wystawić skierowanie na badania, takie jak gastroskopia, lub bezpośrednio do specjalisty.

Pamiętaj, że nawet jeśli lekarz nie wystawił skierowania, a Twoje objawy nie ustępują, wróć do niego na kolejną wizytę i poproś o zlecenie badań.

Badania w diagnozowaniu raka żołądka

Pacjenci, którzy zauważyli u siebie wczesne objawy raka, po wizycie u lekarza rodzinnego zostają skierowani na dalsze badania. U niektórych z nich, nowotwór wykrywa się dopiero, gdy trafiają na oddział z poważnymi objawami i w zaawansowanym stadium choroby.

Istnieje wiele badań, które pomogą zdiagnozować raka żołądka lub zobrazować, jak rozległa jest zmiana i czy daje przerzuty (czyli w jakim jest stadium zaawansowania). Znajomość stadium choroby pomaga lekarzowi zdecydować o dalszym leczeniu.

Wymienione poniżej badania wykonuje się również w przypadku objawów, które mogą wskazywać na nawrót choroby po wcześniej przebytym leczeniu.

Gastroskopia

Gastroskopia to badanie, które pozwala obejrzeć wnętrze przełyku, żołądka i górną część jelita cienkiego. Lekarz może zlecić wykonanie gastroskopii w celu zdiagnozowania raka żołądka.

Badanie to nazywa się to również endoskopią lub duodenoskopią (ezofago-gastro-duodenoskopią).

Podczas badania lekarz wprowadza długą elastyczną rurkę (gastroskop) z małą kamerą na końcu przez przełyk do żołądka i dwunastnicy. Badanie pokazuje obraz żołądka pod kątem nieprawidłowych narośli lub zmienionych chorobowo obszarów.

W trakcie badania dokonuje się biopsji, czyli pobrania próbek z nieprawidłowo wyglądających tkanek i wysyła je do laboratorium w celu zbadania pod mikroskopem. Wyniki biopsji pokazują, czy zaobserwowana zmiana to zmiana nowotworowa. Mogą również pomóc lekarzowi zaplanować odpowiednie leczenie. Biopsja może być ponownie zlecona w celu wykonania dokładniejszych badań.

Tomografia komputerowa

Tomografia komputerowa w kierunku raka żołądka to obraz obejmujący jamę brzuszną, klatkę piersiową oraz obszar miednicy. Badanie pozwala dokładnie określić lokalizację zmiany i ewentualne przerzuty. Dzięki niemu, lekarz prowadzący może zdecydować o określonym sposobie leczenia. Badanie tomografem przeprowadza się również w trakcie i po zakończonym leczeniu raka żołądka.

Skany wykonywane podczas badania to szczegółowe zdjęcia rentgenowskie obszarów ciała pod różnym kątem. Następnie komputer łączy je w całość, tworząc serię wielowymiarowych obrazów, które dokładnie oddają charakter, rozmiar i lokalizację zmiany.

Ultrasonografia endoskopowa

Endoskopowe badanie ultrasonograficzne stosuje się w diagnozowaniu raka żołądka. Jego wyniki pomagają ustalić rozmiar nowotworu i czy daje on przerzuty do innych części ciała.

Czym jest endoskopowe badanie ultrasonograficzne

Badanie to łączy ultrasonografię i endoskopię, aby jednocześnie zobrazować przewód pokarmowy (w części przełyku) i żołądek.

Endoskopia to badanie pozwalające zajrzeć do wnętrza organizmu. Polega na wprowadzeniu do przełyku elastycznej rurki (endoskopu) z małą kamerą i światełkiem. Na końcu endoskopu znajduje się również sonda ultradźwiękowa. Badanie ultrasonograficzne wykorzystuje fale dźwiękowe o wysokiej częstotliwości, aby ukazać obraz wnętrza ciała.

Laparoskopia

Jest to niewielki zabieg pozwalający na zobrazowanie wnętrza jamy brzusznej. Stosowana jest aby sprawdzić, czy nowotwór żołądka się rozprzestrzenił i pomóc zaplanować leczenie.

Chirurg wprowadza cienką rurkę ze światłem i kamerą (laparoskop) przez małe nacięcie w powłokach brzusznych i za jej pomocą sprawdza obszar wokół żołądka i pobiera próbki tkanek (biopsja).

Zazwyczaj laparoskopię wykonuje się w specjalistycznym ośrodku, w którym badanie przeprowadzają odpowiednio przeszkoleni lekarze.

Typy i stopnie zaawansowania raka żołądka

Typ zmiany nowotworowej zależy od rodzaju komórki, w której się rozpoczęła. Najczęstszym typem raka żołądka jest gruczolakorak.

Stopień zaawansowania oznacza mikroskopowy obraz zaatakowanych komórek.

Znajomość typu i stopnia choroby pomaga lekarzowi zdecydować o rodzaju prowadzonego leczenia.

Typy raka żołądka

Gruczolorak 

Gruczolakoraki to nowotwory, które rozwijają się w komórkach gruczołów obecnych w narządach. Komórki te wytwarzają śluz i soki żołądkowe.

Na przykładzie wyników badań przeprowadzanych w Wielkiej Brytanii można określić, że jest to najczęstszy rodzaj raka żołądka spośród wszystkich opisywanych.

Linitis plastica – rozlany nowotwór żołądka jest rzadkim typem gruczolakoraka. Rozprzestrzenia się na mięśnie ściany żołądka,  pogrubia je i negatywnie wpływa na procesy trawienne.

Pozostałe typy raka żołądka

Leczenie i stopień zaawansowania pozostałych typów raka żołądka zależy od rodzaju komórek, w których zaczyna się zmiana nowotworowa.

Rak płaskonabłonkowy

Nowotwory te rozwijają się w komórkach płaskonabłonkowych. Są to płaskie komórki pokrywające błonę śluzową żołądka. Rak płaskonabłonkowy jest leczony w taki sam sposób jak gruczolakorak.

Chłoniak nieziarniczy

Chłoniak nieziarniczy to nowotwór układu limfatycznego. Jego leczenie różni się od leczenia innych nowotworów żołądka.

Guz podścieliskowy przewodu pokarmowego (GIST)

Jest to rzadki typ mięsaka występujący w układzie pokarmowym, najczęściej w ścianie żołądka.

Guzy neuroendokrynne

Guzy neuroendokrynne żołądka (NET) to rzadkie nowotwory żołądka. Zaczynają się w komórkach neuroendokrynnych żołądka. Zwane są również rakowiakami.

Stopień zaawansowania raka żołądka

Stopień zaawansowania nowotworu mówi lekarzowi o jego wielkości i ewentualnych przerzutach. Pomaga również wybrać najskuteczniejsze metody leczenia.

Stopnień zaawansowania komórek nowotworowych oznacza się od 1 do 3:

• stopień 1 (niski stopień): zmiany wyglądają jak zdrowe komórki żołądka,
• stopień 2 zmiany wyglądem zbliżone są do zdrowych komórek,
• stopień 3 (wysoki stopień): istotne zmiany, które nie przypominają zdrowych komórek.

Różnicowanie komórek nowotworowych

Gdy zdrowe komórki rosną i dojrzewają dochodzi do specjalizacji ich roli i lokalizacji w organizmie. Nazywa się to różnicowaniem komórek.

Według tego podziału stopień zaawansowania zmian nowotworowych można opisać jako:

• dobrze zróżnicowane
• umiarkowanie zróżnicowane
• słabo zróżnicowane

Komórki nowotworowe mogą wyglądać bardzo podobnie do zdrowych komórek, wtedy zmianę opisuje się jako dobrze zróżnicowaną lub niskiego stopnia złośliwości. Nowotwory te charakteryzują się powolnym wzrostem.

Jeśli komórki nowotworowe wyglądają na słabo rozwinięte i nie przypominają zdrowych komórek, określa się je jako słabo zróżnicowane lub o wysokim stopniu złośliwości. Nowotwory te mają tendencję do szybszego wzrostu i rozprzestrzeniania niż nowotwory o niskim stopniu złośliwości.

Leczenie raka żołądka

Skuteczne leczenie zależy od lokalizacji i rozmiaru zmiany oraz czy daje ona przerzuty. Na efekty wpływa również ogólny stan zdrowia pacjenta.

Możliwości leczenia raka żołądka

Zespół lekarzy i specjalistów zawsze omawia z pacjentem najlepszą możliwą opcję leczenia i opieki. Zależą one od takich czynników jak stadium i stopień zaawansowania raka. Często najlepszą opcją terapeutyczną jest leczenie operacyjne. Możliwości leczenia obejmują zabiegi chirurgiczne wspomagane chemioterapią, lekami celowanymi, immunoterapią oraz radioterapią.

Przegląd możliwości leczenia

Najczęstsze zabiegi przeprowadzane w trakcie leczenia raka żołądka obejmują:

• zabiegi chirurgiczne (operacyjne),
• chemioterapię,
• podawanie celowanych lub immunoterapeutycznych leków przeciwnowotworowych,
• radioterapię.

W zależności od stadium choroby, lekarz może zaproponować jedną lub więcej metod leczenia. Do innych metod należy wprowadzenie stentu, w celu kontrolowania objawów.

Zabieg chirurgiczny

Zabiegom chirurgicznym poddaje się pacjentów, u których nie doszło do przerzutów. Lekarze usuwają:

• nowotwór błony śluzowej żołądka (endoskopowa resekcja błony śluzowej lub endoskopowa dyssekcja podśluzówkowa),
• cały żołądek lub jego część (częściowa lub całkowita resekcja żołądka).

Zabiegowi chirurgicznemu często towarzyszą inne metody leczenia, np. chemioterapia. U niektórych pacjentów zabiegi chirurgiczne przeprowadza się również aby złagodzić zaawansowane objawy choroby.

Chemioterapia

Chemioterapia wykorzystuje leki przeciwnowotworowe (cytotoksyczne) do niszczenia komórek rakowych. Leki krążą po całym ciele pacjenta, ponieważ wprowadzane są do krwioobiegu.

Chemioterapię podaje się przed i/lub po zabiegu operacyjnym. Chemioterapię stosować można również jako leczenie główne, jeśli nie ma wskazań do zabiegu chirurgicznego, np. przy obecności przerzutów.

Chemioterapia w zaawansowanym stadium nowotworu może złagodzić jego objawy, utrzymywać zmiany pod kontrolą i poprawić jakość życia pacjenta w trakcie choroby lub w opiece paliatywnej.

Radioterapia

Radioterapia wykorzystuje promieniowanie jonizujące do niszczenia komórek nowotworowych lub kontrolowania objawów zaawansowanego statdium choroby.

Radioterapię również łączy się z chemioterapią (chemoradioterapia).

Celowane i immunoterapeutyczne leki przeciwnowotworowe

W ramach leczenia zaawansowanego raka żołądka podaje się celowane lub immunoterapeutyczne leki przeciwnowotworowe.

Celowane leki przeciwnowotworowe działają poprzez celowanie ich w zmiany nowotworowe w komórkach. Leki immunoterapeutyczne pomagają układowi odpornościowemu skutecznie walczyć z rakiem.

Leczenie łagodzące objawy choroby

Zmiana nowotworowa może blokować wejście do żołądka lub jelit, co często powoduje ból, mdłości i bardzo złe samopoczucie.

Twój lekarz może zalecić:

• założenie rurki zwanej stentem, która wchodzi do żołądka, aby umożliwić swobodny transport pokarmu,
• laseroterapię wykorzystującą wiązki światła do wypalania komórek nowotworowych powodujących zatrzymywanie pokarmu.

Co wpływa na skuteczność leczenia

Prognozy zależą od wielu czynników i nie są w 100% dokładne. Wszystko zależy od indywidualnego przypadku. Poniżej przedstawiono dane dotyczące wyników badań przeprowadzonych u pacjentów z nowotworem żołądka.

Rokowania mówiące o 1 czy 5 latach przeżywalności nie muszą oznaczać, że pacjentom zostało właśnie tyle lat życia. 5 lat to najczęstszy punkt pomiaru przeżycia pacjenta z nowotworem, według którego porównuje się wszelkie dane statystyczne w tym zakresie. Oznacza liczbę pacjentów, którzy przeżyli 5-letni okres od zdiagnozowania choroby do dnia pomiaru.

Rokowania w zależności od stadium choroby

Poniższe dane pochodzą z badań przeprowadzonych wśród pacjentów w Anglii w latach 2013-2017 i nie uwzględniają rodzaju zastosowanych metod leczenia.

Stopnie (stadia) choroby:

Stopień I
Około 65 na 100 pacjentów (65%) z rakiem żołądka w stadium 1 przeżyje co najmniej 5 lat lub dłużej od diagnozy.

Stopień II
Około 35 na 100 pacjentów (35%) z rakiem żołądka w stadium 2 przeżyje co najmniej 5 lat lub dłużej od diagnozy.

Stopień III
Około 25 na 100 pacjentów (25%) z rakiem żołądka w stadium 3 przeżyje co najmniej 5 lat lub dłużej od diagnozy.

Stopień IV
Nie ustalono 5-letnich pomiarów statystycznych dotyczących przeżycia pacjentów z rakiem w stadium 4. Jest to spowodowane faktem, że większość pacjentów w tak zaawansowanej chorobie nie przeżyje tak długo od momentu postawienia diagnozy.

Co wpływa na długość życia i dalsze prognozy?

Dalsze prognozy zależą od tego kiedy choroba została zdiagnozowana, od jej stadium, wielkości zmian oraz tego, czy daje przerzuty do innych części ciała. Rodzaj raka i stopień zaawansowania komórek nowotworowych również wpływają na przeżycie pacjentów. W zależności od obrazu mikroskopowego zmienionych chorobowo komórek możliwe jest wskazanie dalszych rokowań i prognoz dla pacjentów.

Ogólny stan zdrowia i sprawność pacjentów oraz inne warunki zdrowotne również wpływają na długość ich życia. Mają one wpływ nie tylko na dobór metod leczenia, ale również na radzenie sobie z chorobą i ogólne samopoczucie.

Życie z chorobą

Pacjenci, u których zdiagnozowano raka żołądka, mogą otrzymać wsparcie nie tylko w trakcie leczenia, ale również po jego zakończeniu. Dodatkowo, udziela się im wsparcia z zakresu poradnictwa dietetycznego.

Problemy z odżywianiem podczas leczenia

Nowotwór żołądka i jego leczenie mogą powodować problemy z przyjmowaniem pokarmów oraz utrzymaniem odpowiedniej diety. Ważne jest, aby spożywać wystarczającą ilość kalorii i składników pokarmowych aby utrzymać wagę i zachować siły. Nie wolno również zapominać o odpowiednim nawadnianiu organizmu.

Pacjenci mogą liczyć na wsparcie lekarzy i dietetyków, którzy pomogą w radzeniu sobie z trudnościami w odżywianiu w trakcie i po leczeniu raka żołądka.

Zespół poposiłkowy

Po przebytej operacji raka żołądka zachodzi ryzyko, że spożywany pokarm zbyt szybko przedostaje się przez żołądek do jelita cienkiego. Powoduje to grupę objawów zwaną zespołem poposiłkowym. Może się to zdarzyć tuż po zjedzeniu posiłku lub jakiś czas później.

Zespół poposiłkowy występuje u pacjentów po przebytej operacji, ponieważ jelito cienkie pobiera dużą ilość wody z organizmu, aby wspomóc rozkład pokarmu. Może to spowodować nagły spadek ciśnienia krwi, uczucie omdlenia i zawroty głowy.

Zespół poposiłkowy, który pojawia się jakiś czas po jedzeniu, jest spowodowany nagłym wzrostem poziomu cukru we krwi. Pokarm przechodzi do jelita cienkiego, a jelito wchłania cukier. Dochodzi również do wyrzutu insuliny, która powoduje spadek poziomu cukru we krwi, co prowadzi do uczucia osłabienia.

Inne objawy zespołu poposiłkowego obejmują:

• mdłości
• biegunkę
• skurcze w jamie brzusznej
• wzdęcia
• przyspieszone bicia serca (kołatanie serca)

Jak zmniejszać objawy zespołu poposiłkowego:

• Jedz powoli i odpoczywaj po jedzeniu.
• Zmniejsz ilość spożywanych słodkich pokarmów.
• Zwiększ zawartość zdrowego tłuszczu w pożywieniu, aby zastąpić zapotrzebowanie energetyczne organizmu na kalorie ze słodkich pokarmów.
• Uwzględnij w swojej diecie większą ilość produktów zawierających błonnik.
• Jedz mniej ale częściej.
• Unikaj zup i bardzo płynnych potraw.

Porozmawiaj ze swoim dietetykiem lub lekarzem specjalistą, jeśli masz jakiekolwiek objawy zespołu poposiłkowego. Mogą oni pomóc zdiagnozować problem i udzielić odpowiednich wskazówek.

Biegunka

Częstym problemem po operacji nowotworu żołądka może być pojawianie się biegunek. Są one efektem usunięcia całości lub części żołądka, co skutkuje tym, że spożywany pokarm szybciej przechodzi przez układ pokarmowy.

Operacja usunięcia guza i węzłów chłonnych wpływa również na nerw błędny, który zaopatruje parasympatycznie wszystkie narządy jamy brzusznej. Opisywany nerw kontroluje:

• przemieszczanie się pokarmu przez jelita,
• produkcję soków trawiennych.

Biegunka zdarza się sporadycznie i może trwać około jednego dnia, czasem dłużej. Częstotliwość oddawania wodnistych stolców wynosi do kilku razy dziennie przez niemal wszystkie dni tygodnia. Mogą również pojawiać się nagłe napady biegunki. Leczenie opisywanych objawów bywa trudne, czasami pomocne okazuje się przyjmowanie leków przeciwbiegunkowych przed spożyciem pierwszego posiłku każdego dnia.

Chemioterapia lub chemioradioterapia również mogą powodować skutki uboczne w postaci biegunki.

W przypadku wystąpienia biegunki warto umówić się z dietetykiem i wybrać właściwą dietę z odpowiednimi składnikami odżywczymi.

Biegunka tłuszczowa

W przypadku wystąpienia biegunki tłuszczowej stolce unoszą się na wodzie (trudno je spłukać), są jasne i mają nieprzyjemny zapach. Jest to spowodowane niestrawionym tłuszczem obecnym w kale. W tej sytuacji zaleca się zażycie kilku tabletek zawierających enzymy trawienne, aby wspomóc trawienie i wchłanianie tłuszczu. Porozmawiaj z lekarzem, jeśli zauważysz u siebie opisywane objawy.

Poranne mdłości i wymioty

Częstym objawem po operacji usunięcia części żołądka (częściowej resekcji żołądka) mogą być poranne mdłości i/lub wymioty. Żółć i soki trawienne gromadzą się przez noc w jelicie cienkim. Następnie, mogą rozlać się z powrotem do nieusuniętej części żołądka, powodując uczucie sytości i w konsekwencji mdłości. Zwymiotowanie nadmiaru płynu często łagodzi ten dyskomfort.

W tej sytuacji pomocne mogą być leki ułatwiające opróżnianie żołądka, zawierające takie składniki jak domperydon lub metoklopramid. Niestety, nie zawsze pozwalają one na całkowite złagodzenie objawów, a ich skutkiem ubocznym może być pogorszenie innych objawów, takich jak na przykład biegunka.

Jeśli objawy nie mijają lub nasilają się, należy niezwłocznie poinformować o tym swojego lekarza.

Wzdęcia

Dolegliwości bólowe oraz wzdęcia (nadmierna produkcja gazów) mogą stanowić problem po operacji żołądka. Kilka kropli olejku z mięty pieprzowej rozpuszczonych w ciepłej wodzie i wypijanych małymi łykami może pomóc w ich złagodzeniu.

Niestrawność

Nowotwór może powodować niestrawność, zarówno przed jak i po operacji. Istnieje grupa pokarmów, które mogą powodować niestrawność. Obejmuje ona zwłaszcza napoje gazowane, alkohol, pikantne potrawy, produkty konserwowe (z dodatkiem octu) oraz owoce cytrusowe. Należy również unikać kofeiny, gumy do żucia i czekolady. Dobrym rozwiązaniem jest rozmowa z lekarzem, który może przepisać odpowiednie leki na objawy niestrawności.

Utrata wagi

Dla wielu osób skutki uboczne choroby nowotworowej i jej leczenia utrudniają spożywanie wystarczającej ilości pokarmów i utrzymanie odpowiedniej wagi. Dzięki wsparciu lekarzy i dietetyków pacjenci otrzymują wytyczne co do jakości i ilości spożywanych posiłków, dzięki czemu zachowują odpowiednią wagę i nie chudną.

U kogo szukać wsparcia?

Problemy z odżywianiem mogą stanowić kolejny problem do rozwiązania. Mogą nawet prowadzić do pojawienia się napięć w związkach lub rodzinach. Uroczystości rodzinne czy jedzenie poza domem w trakcie spotkań z przyjaciółmi, mogą być w tej sytuacji znacznie utrudnione.

Pacjenci, którzy są w trakcie lub zakończyli leczenie choroby nowotworowej mogą liczyć na wsparcie lekarzy i pielęgniarek oraz psychologów i dietetyków, którzy opracowują dla nich szereg wskazówek i porad dotyczących tego jakie pokarmy spożywać i w jakich ilościach, aby jak najszybciej wrócić do zdrowia. Ważne jest, aby uzyskać pomoc, gdy tylko pojawią się opisywane trudności.